Ushbu hujjatda O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan nashr etilgan Seyfulg'abit Majitovning ilmiy ishi, dissertatsiyasi, maqolalari va o'quv qo'llanmalari tahlil qilingan. Unda qoraqalpoq tilining leksik xususiyatlari, lug'at tarkibi va dialektlari o'rganilgan, shuningdek, turli tarixiy davrlarda tilning rivojlanish tendentsiyalari kuzatilgan.
Ushbu kitob Qoraqalpog'iston xalqining taniqli ma'rifatparvari, pedagogi, shoiri va yozuvchisi Seyfulg'abid Majidovning ma'rifiy-pedagogik qarashlariga bag'ishlangan. Kitobda Majidovning jadidchilik harakatidagi o'rni, ta'lim-tarbiya sohasidagi faoliyati, didaktik qarashlari, axloqiy va ma'naviy tarbiya masalalari, estetik va jismoniy tarbiya haqidagi fikrlari keng yoritilgan.
Qo'llanma Qoraqalpog'iston adabiyoti tarixini qamrab oladi, unda XX asrda Qoraqalpoq folklori va adabiyoti rivoji ko'rsatilgan. Unda doston janrlari, qoraqalpoq dostonlarining badiiy xususiyatlari, shuningdek, XIX asr va XX asrning 30-70 yillardagi mumtoz adabiyoti yoritilgan. Qo'llanma talabalar va adabiyotga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.
Ushbu dissertatsiya jahon adabiyotshunosligida syujet va obrazlarning qiyosiy-tipologik jihatlarini o‘rganishga bag'ishlangan boʻlib, qoraqalpoq, oʻzbek va qirgʻiz nasrining umumiy va oʻziga xos xususiyatlarini aniqlashni maqsad qiladi. Tadqiqotda Sh.Seytov, Sh.Xolmirzayev va Ch.Aytmatov ijodining qiyosiy-tipologik tahlili asosida milliy va umuminsoniy g'oyalarning badiiy ifodasi, obrazlar tizimi va syujet tuzilishi kabi masalalarga urg'u beriladi.
Ushbu maqola Seyfulg'abit Majitovning karakalpok alifbosini lotinlashtirishdagi rolini o'rganadi. Arab alifbosidan lotin alifbosiga o'tish harakati Ozarbayjon va Shimoliy Kavkazda boshlangan. 1926-yilda Bokuda turkiyshunoslarning birinchi syezdi bo'lib o'tdi, unda turkiy xalqlar vakillari Leningrad va Moskvadan kelgan turkiyshunos olimlarning ishtirokida Ozarbayjon tajribasini boshqa respublikalar va SSSRning avtonom viloyatlarida lotinlashtirish bo'yicha qo'llash maqsadga muvofiq deb topildi. Ushbu ishni boshqarish uchun Butunittifoq yangi turkiy alifbo markaziy qo'mitasi (VTsK NTA) tuzildi. VTsK NTAning 1-plenumi 1927-yilda Bokuda bo'lib o'tdi va u 34 harfdan iborat bo'lgan unifikatsiyalangan yangi turkiy alifbo loyihasini qabul qildi. 1929-yil 7-avgustda SSSR Markaziy Ijroiya Qo'mitasi va Xalq Komissarlari Sovetining «SSSR arab yozuvidagi xalqlarining yangi lotinlashtirilgan alifbosi to'g'risida»gi qarori bilan lotin alifbosiga o'tishga rasmiy maqom berildi. Gazeta va jurnallar, nashriyotlar, o'quv yurtlarining yangi alifbosiga o'tish boshlandi. S.Majitov birinchi bo'lib «Alifbe»ni o'qitish usullari haqida yozgan, karakalpok tilining fonetik, leksik, morfologik va sintaktik xususiyatlarini nazariy jihatdan o'rgangan olim-tilshunosdir. Seyfulgabit Majitov (1867-1938) Qozon gubernasida tug'ilgan. Yoshligida ota-onasi bilan ko'chib kelgan Qoraqalpog'iston uning ikkinchi vataniga aylandi. Qoraqalpoq tilini mukammal bilgan shoir o'zining butun iste'dodini va ma'rifiy faoliyatini Qoraqalpoq adabiyotini yaratish, respublika milliy maktablari uchun birinchi darsliklar yaratishga bag'ishladi. 1929-yildan boshlab maktablar lotin grafikasida yozilgan darsliklardan foydalana boshladilar. Boy ilmiy-pedagogik tajribaga ega bo'lgan S.Majitov lotin grafikasiga asoslangan «Qoraqalpoq alifbosi» (To'rtko'l, 1929), «Qoraqalpoq tili darsi» (1930), «Qoraqalpoq viloyatida savodsizlikni tugatish maktablari uchun dastur» (M., 1931), «Qoraqalpoq tili grammatikasi» (M., 1932) kabi darslik va dasturlarni tuzishda ishtirok etdi va rahbarlik qildi. 1928-yil oxirida matbuotda faol muhokama qilingandan so'ng lotinlashtirilgan alifbo tasdiqlandi. Unda 32 harf bor edi
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Joqarg'i ham Orta Arnauli Bilim Ministirligi tomonidan chop etilgan bo'lib, Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universitetida o'rganilgan "XIX asr oxiri - XX asr boshidagi qoraqalpoq shayir-ag'artuvchilarining siyosiy-huquqiy ko'z qarashlari" mavzusidagi dissertatsiyadir. Kitobda XIX asr oxiri va XX asr boshidagi qoraqalpoq ziyolilarining siyosiy va huquqiy qarashlari, ularning jamiyatdagi roli va ta'siri o'rganilgan.
Ushbu ish Sh.Seytov ijodini, xususan uning o'zbek adabiyotida va qoraqalpoq adabiyotida o'ziga xos o'rin tutgan ekologiya mavzusidagi she'rlari va nasriy asarlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda shoirning "Jollar", "Ushpelek", "Tawlardan saza", "Soqpagim menin qaydasan?", "Qiyal atawı" kabi she'riy to'plamlari tahlil qilinib, janr xususiyatlari, mavzu doirasi, gumanistik g'oyalari, falsafiy mazmuni va o'ziga xos uslubiy jihatlari ochib berilgan. Shuningdek, "Sárkarda hám túyege aylangan arqarlar haqqinda qobız benen jırlanatuģın ertek-dástan" va "Qıyal atawı" kabi dostonlarida ekologiya muammolarining aks etishi, ularda folklor motivlari va uslublarining qo'llanilishi yoritilgan. Ishda S.Seytov ijodining o'zbek va qoraqalpoq adabiyotshunosligida o'rganilishi hamda ushbu muammolarga bag'ishlangan ilmiy adabiyotlar tahlili ham keltirilgan.
Ushbu uslubiy qo'llanma O'zbek mumtoz va milliy uyg'onish adabiyoti
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekistonda oʻspirinlarda huquqiy ongni rivojlantirishning ijtimoiy-psixologik xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, unda muammoning dolzarbligi, uning ilmiy-nazariy asoslari, tadqiqot metodikasi va natijalari batafsil yoritilgan. Tadqiqotda oʻspirinlarning huquqiy savodxonligini shakllantirishda ijtimoiy-psixologik omillarning oʻrni, shaxsning huquqiy ongini rivojlantirishda gender, yosh va ijtimoiy-psixologik xususiyatlarning ta'siri tahlil qilingan. Tadqiqot natijalariga asoslanib, oʻspirinlarda huquqiy ong va savodxonlikni oshirish boʻyicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Kitob qoraqalpoq adabiyotining XX asrgacha bo'lgan davrini o'z ichiga oladi. Unda xalq og'zaki ijodi namunalari, mumtoz adabiyot vakillari hayoti va ijodi, shuningdek, XIX asir oxiri XX asir boshidagi adabiy jarayonlar tahlil qilingan. Qoraqalpoq adabiyotshunosligi, folklori, mumtoz va zamonaviy adabiyot namoyandalari asarlari batafsil yoritilgan.