Salоhiddin Tоshkandiy “Temurnоma” asarining lingvоmadaniy tadqiqi
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va inson huquqlari vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida DSc.03/30.12.2021.Fil.70.01 raqamli ilmiy kengash qaroriga asosan filologiya fanlari doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan. Unda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining fan va ta'limni rivojlantirishga oid qarorlari hamda ilm-fan sohasidagi davlat siyosati asosida amalga oshirilayotgan islohotlar bilan uyg'un holda, O'zbek epik poeziyasi taraqqiyotida o'zbek mumtoz adabiyoti namoyandasi Salohiddin Salohiy dostonlarining o'rni ilmiy-nazariy va amaliy jihatdan tadqiq etilgan.
Ushbu magistrlik dissertatsiyasi Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi Andijon davlat universiteti o‘zbek adabiyoti kafedrasida olib borilayotgan “Hozirgi o‘zbek adabiyotshunosligining dolzarb masalalari” mavzusidagi ilmiy-tadqiqot ishlari doirasida bajarilgan. Tadqiqotda Saloxiddin Salohiyning "Gul va Bulbul" dostonining majoziy talqini yoritilgan. Dostonning g‘oyaviy-estetik xususiyatlari, undagi majoziy timsollarning jamiyat va tabiat haqidagi qarashlari, badiiyatning ta’sir vositalari orqali qay tarzda ifodalanganligi ochib berilgan.
Kitob "O'zbek adabiy tanqidi tarixi" o'zbek adabiy tanqidining shakllanishi, rivojlanishi va asosiy bosqichlarini qamrab oladi. Unda adabiy tanqidning nazariy va metodologik asoslari, mumtoz davrdan tortib XX asr va mustaqillik davrigacha bo'lgan asosiy vakillari, ularning ijodi va qarashlari tahlil etiladi. Kitobda adabiy jarayonning o'ziga xosliklari, adabiy merosga munosabat, tanqidning janrlari va uslublari kabi masalalar yoritiladi.
Xayriddin Sultonov o'zbek nasrining taraqqiyotidagi iste'dodli yozuvchilardan biridir. U 1956-yilda Toshkent viloyatida tug'ilgan. Uning mehnat faoliyati 80-yillarda boshlangan. U "Guliston", "Yoshlik" kabi oylik jurnallarda, G'ulom nomidagi adabiyot va san'at nashriyotida faoliyat olib borgan. U hozir G'ulom nomidagi nashriyotning bosh muharriri. Sultonov 70-yillardan boshlab hikoyalar va romanlar yozgan. Uning "Quyosh barchaga barobar", "Bir oqshom ertagi", "Onamning yurti", "Umr esa o'tmoqda", "Boburning tushlari" kabi kitoblari mashhur. Bundan tashqari, u "Changak", "Moziydan bir sahifa" kabi filmlarni yaratgan. Sultonov mohir tarjimon bo'lib, A.Sent-Ekzyuneri, Yu.Nagibin va V.Shukshin asarlarini o'zbek tiliga tarjima qilgan.
Ushbu kitobda islom huquqi tarixi, manbalari, tizimlari va asosiy prinsiplari batafsil yoritilgan. Shuningdek, unda shariat qonunlarining jamiyatdagi roli, musulmon huquqshunosligining turli maktablari va O'zbekiston sharoitida islom huquqidan foydalanish masalalari ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob Namangan viloyati Yangiqo'rg'on tumanidagi 31-sonli umumiy o'rta ta'lim maktabining oliy toifali matematika fani o'qituvchisi Parpiyeva Nodiraning "Assalom matematika" nomli tadbir ssenariysidir. Ssenariy matematika fan oyligida maktab o'quvchilari o'rtasida fan kechasini o'tkazishga mo'ljallangan bo'lib, yosh avlodni matematika faniga bo'lgan qiziqishini orttirish, bilimlarini mustahkamlashga qaratilgan. Unda matematika fanining ahamiyati, buyuk matematik olimlar hayoti va ijodi, turli matematik o'yinlar, boshqotirmalar, topishmoqlar, she'rlar va qiziqarli masalalar o'rin olgan.
Ushbu kitob XVII-XVIII asrlarda yashab ijod qilgan shoir Salohiddinning "Gul va Bulbul" dostonini tahlil qiladi. Doston muhabbat, sadoqat, adolat va zulmga qarshi kurash kabi mavzularni o‘z ichiga oladi. Asar majoziy obrazlar, ramzlar va timsollar orqali feodal tuzumning illatlarini ochib tashlaydi. Kitobda dostonning asosiy qahramonlari Bulbul, Gul va Sabo kabi obrazlar orqali tasavvufiy qarashlar hamda insoniylik fazilatlari tarannum etiladi. Kitobda doston syujeti va kompozitsiyasi batafsil ko'rib chiqilgan, shuningdek, undagi voqealarning ramziy ma'nosi ham yoritilgan.
Kitob Salohiddin Toshkandiyning "Temurnoma" asarini tahlil qiladi, unda Amir Temur shaxsi, asarning tarixiy ahamiyati va til xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Asar davlat tilida ish yuritish, hujjatchilik va atamashunoslik masalalariga ham tegishli bo'lib, o'quv qo'llanma sifatida ham foydalanishga mo'ljallangan.
Ushbu magistrlik dissertatsiyasi Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi Andijon Davlat universitetida yaratilgan bo'lib, unda Salohiddin Salohiyning "Gul va Bulbul" dostonining g'oyaviy va badiiy xususiyatlari tahlil qilinadi. Asarda dostonning o'zbek mumtoz adabiyotida tutgan o'rni, undagi xalqchillik, timsollar, va majoziy obrazlar tadqiq etiladi. Dissertatsiya mumtoz adabiyot tarixini o'rganuvchi tadqiqotchilar uchun qimmatli manba bo'lishi mumkin.