Ushbu o'quv qo'llanmasi «Sinoptik va kosmik meteorologiya» fani bo'yicha kasb-hunar kollejlari o'quvchilari uchun davlat tilida tayyorlangan. Unda sinoptik va kosmik meteorologiyaning asosiy bo'limlari, nazariy savollari va amaliy usullari bayon qilingan. Kitobda Yer meteorologik sun'iy yo'ldoshlari tizimi haqida ham ma'lumotlar keltirilgan. Qo'llanma sinoptik va kosmik meteorologiya fanini o'rganishda o'zbek tilida yozilgan manba sifatida xizmat qiladi.
Ushbu maqola Chirchiq-Ohangaron havzasining iqlim sharoiti va atmosfera yog'inlarining mintaqaviy va sinoptik jarayonlarga ko'ra taqsimotini o'rganadi. Tadqiqotda Qamchiq va Piskom meteorologik stansiyalarining 1991-2011 yillardagi ma'lumotlari tahlil qilingan. Maqolada O'rta Osiyo hududida kuzatiladigan turli sinoptik jarayonlar, jumladan, yog'in beruvchi va antisiklonal jarayonlarning yog'inlar miqdoriga ta'siri ko'rib chiqilgan. Natijalarga ko'ra, havzaning tekislik va tog'li qismlarida yillik yog'in miqdori turlicha bo'lib, yog'inlarning aksariyati bahor va qish oylarida yog'adi. Antisiklonal jarayonlar yog'inlar miqdorining 20-25% ini tashkil etadi, ammo tog'li hududlarda ular ham yog'in shakllanishiga hissa qo'shadi. Eng asosiy yog'in shakllantiruvchi jarayon sifatida g'arbdan kelayotgan havoning ta'siri ta'kidlanadi va bu ta'sirning so'nggi yillarda ortib borayotganligi qayd etilgan.
Ushbu kitob ob-havo va iqlimning asosiy tushunchalari, ularning shakllanish omillari, geografik ta'siri, atmosfera jarayonlari, havo massalari, siklonlar va antisiklonlar, iqlim zonalari va ularning xususiyatlarini batafsil yoritadi. Kitobda O'zbekiston hududidagi iqlim sharoitlari hamda jahon iqlimining o'ziga xos jihatlari ham ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob aviatsiya meteorologiyasi kursining konspekti bo'lib, unda meteorologiya, atmosfera, shamol, bulutlar, yog'ingarchilik, sinoptik xaritalar, barik topografiya kartalari va radiolokatsiya holati haqida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, havo massalarining harakati va transformatsiyasi, atmosfera frontlari, muzlash, momaqaldiroq, turbulentsiya kabi hodisalar, shuningdek, METAR kabi muntazam xabarlar ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob aviatsiya meteorologiyasi asoslarini, atmosferaning tuzilishi va xususiyatlarini, asosiy meteorologik elementlarni (harorat, bosim, namlik, shamol), bulutlar va yog'inlarni, shuningdek, havo harakatiga ta'sir etuvchi xavfli ob-havo hodisalarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda, shuningdek, sinoptik xaritalar, barik topografiya va aviatsiya uchun ob-havo prognozlari haqida ma'lumotlar berilgan.
Ushbu kitob aviatsiya xavfsizligini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega bo'lgan ob-havo sharoitlari, atmosfera frontlari va uchishni tashkil etish masalalariga bag'ishlangan. Unda O'zbekiston Respublikasi hududidagi sinoptik jarayonlar, aerodromlardagi meteorologik kuzatuvlar, dispetcherlarning ish sharoitlari va xavfsizlik talablari batafsil yoritilgan. Kitob talabalar, aviatsiya xodimlari va ushbu sohada qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.
Kitob gidrometeorologiya yo‘nalishi talabalari uchun gidrometeorologik prognozlardan amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish uchun mo‘ljallangan o‘quv qo‘llanma hisoblanadi. Qo‘llanmada gidrologik prognozlar va ularning aniqligi, daryolar suv rejimi elementlari va oqimini qisqa va uzoq muddatli prognozlash, suv havzalarida muzlash hodisalarini prognozlash kabi masalalar ko‘rib chiqilgan. Qo‘llanma o‘zbek tilida yaratilgan bo‘lib, talabalarga uslubiy ko‘rsatmalar beradi hamda mahalliy daryolar misolida namuna variantlar taqdim etadi.
Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazining namunaviy o'quv rejasidir. Reja gidrometeorologiya yo'nalishi bo'yicha kasb-hunar kollejlari uchun mo'ljallangan. Unda o'quv jarayonining jadvali, o'quv rejasining tuzilishi, fanlar ro'yxati, ularning soatlari va kurslar bo'yicha taqsimoti, shuningdek, o'quv va ishlab chiqarish amaliyotlari, davlat attestatsiyasi va ta'lim muassasasining ixtiyoridagi soatlar ko'rsatilgan. Hujjatda o'quv rejasini tashkil etuvchi tarkibiy qismlar, haftalar soni va semestrlar bo'yicha taqsimoti ham keltirilgan. Shuningdek, tushuntirish xati, tuzuvchilar va kelishuvchilar haqida ma'lumotlar mavjud.
Ushbu kitob atmosfera fizikasiga bag'ishlangan bo'lib, unda atmosferaning umumiy tavsifidan tortib, harakatlanish dinamikasi asoslarigacha bo'lgan barcha asosiy mavzular qamrab olingan. Kitob atmosfera tarkibi, radiatsiya rejimi, termodinamik jarayonlar va harakat qonuniyatlarini chuqur o'rganishga qaratilgan. U talabalarga, meteorologiya va geofizika sohalarida izlanish olib borayotgan mutaxassislarga mo'ljallangan bo'lib, atmosferaning murakkab fizik hodisalarini tushunish uchun zarur bo'lgan nazariy va amaliy bilimlar beradi.
Ushbu kitob "Ob-havo" mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, ingliz tilini o'rganuvchi o'quvchilar uchun mo'ljallangan. Kitob darsning maqsadlari, vazifalari, uslubi, usullari, jihozlari va adabiyotlari haqida ma'lumot beradi. Dars jarayonida o'quvchilar ob-havo haqida bilimlarini oshirish, yozish va gapirish ko'nikmalarini yaxshilash, milliy madaniyatga hurmat ruhida tarbiyalanishadi. Shuningdek, kitobda ob-havo bilan bog'liq so'zlar, gaplar tuzish, savollarga javob berish, she'rlar o'qish va tahlil qilish kabi mashqlar mavjud. Darsda o'qituvchi o'quvchilar bilan salomlashadi, navbatchining hisobotini tinglaydi va uyga vazifani tekshiradi. Asosiy qismda ob-havo sharoitlari tasvirlangan rasmlar yordamida so'z boyligi oshiriladi va gaplar tuziladi. Kitobning so'ngida Buyuk Britaniya ob-havosi haqida ma'lumot beriladi va shu mavzuga oid savollarga javob berish hamda gaplarni to'ldirish topshiriqlari beriladi.