Ushbu kitob Muhammad Husayn Tabotaboiynining falsafiy qarashlarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda allomaning hayoti, ijodi, ilmiy merosi va g'arb falsafasiga munosabati tahlil etilgan. Tabotaboiyning bilim nazariyasi, metafizik qarashlari, axloqiy ta'limoti va jamiyat haqidagi fikrlari ko'rib chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati X asrda yashagan va islom falsafasining rivojlanishiga katta hissa qo'shgan buyuk alloma Muhammad Husayn Tabotaboiyning hayoti, falsafiy qarashlari va ilmiy merosini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda Tabotaboiyning falsafiy-konseptual dunyoqarashi, uning ontologik, gnoseologik, teologik va aksiologik masalalar bo'yicha qarashlari chuqur tahlil qilinadi. Zamonaviy falsafa va ilohiyotshunoslikka Tabotaboiyning ta'siri, uning ilmiy-amaliy ahamiyati ham yoritilgan. Dissertant Tabotaboiyning falsafiy tizimini tahlil qilish orqali islom falsafasining zamonaviy dunyoqarashdagi o'rnini va ahamiyatini ochib beradi.
Ushbu kitob tabiat ajoyibotlari, o'simliklar va hayvonot olami haqida ma'lumot beradi. Kitob o'quvchilarga tabiatning go'zalligi va xilma-xilligi haqida tushuncha berish, ularning tabiatga bo'lgan qiziqishlarini oshirish maqsadida yaratilgan. Kitob test shaklida savol-javoblardan iborat bo'lib, o'quvchilarning bilimlarini sinash va mustahkamlash uchun qulaydir. Kitobda O'zbekiston tabiatiga oid ma'lumotlar ham keltirilgan.
Ushbu kitob tabiatning ajoyibotlari, o'simliklar va hayvonot olamidagi qiziqarli ma'lumotlar bilan tanishish imkonini beradi. Unda o'rta maktab o'quvchilari uchun mo'ljallangan 100 ta savol-javob shaklidagi testlar mavjud bo'lib, ular tabiat haqidagi bilimlarini yanada kengaytirishga yordam beradi. Kitobda turli xil o'simliklar va hayvonlarning xususiyatlari, ularning yashash tarzi, klassifikatsiyasi va O'zbekiston tabiatiga oid ma'lumotlar o'rin olgan. Shuningdek, kitobda tabiatni muhofaza qilishga chaqiruvchi fikrlar ham mavjud.
Ushbu kitob Oʻrta taʼlim muassasalarining 10-sinfi va oʻrta maxsus, kasb-hunar taʼlimi muassasalarining oʻquvchilari uchun darslik-majmua boʻlib, oʻzbek mumtoz adabiyotining asosiy yoʻnalishlari, shoirlar va ularning asarlari bilan tanishtirishga moʻljallangan. Kitobda Xalq ogʻzaki ijodi namunalari, Qadimgi turkiy adabiyot, Oʻzbek mumtoz adabiyoti, X asrdan boshlab XIX asrgacha boʻlgan davrni oʻz ichiga oluvchi mumtoz adabiyot namunalari, nazariy maʼlumotlar va sheʼriy sanʼatlar haqida maʼlumotlar berilgan.
Hikoya muallifning bolaligi, bobosi bilan o'tkazgan kunlari, bobosining mehnatsevarligi, tabiatga muhabbati va o'gitlari xotiralari orqali yoritilgan. Asar qahramonining bobosi ekkan o'rik ko'chatlari va ularning ahamiyati orqali o'tmishga sadoqat va kelajakka umid tuyg'ulari ifodalangan.
Turob Toʻla- shoir va dramaturg, 1918-yilda Chimkent viloyatida tugʻilgan. Toshkent pedagogika institutida tahsil olgan. Oʻzbekiston Davlat nashriyotida muharrir, "Oʻzbekfilm" va Oʻzbekiston Radiosida ishlagan. Uning sheʼrlari 1934-yildan boshlab nashr etilgan. Urush yillarida askarlarga bagʻishlangan sheʼrlari mashhur boʻlgan. Uning asarlari orasida "Bolalar dostoni" (1950) alohida oʻrin tutadi. Turob Toʻla kinopovestlar va dramalar ham yozgan. U 1990-yilda vafot etgan.
«Alvido, ey Gulsari» qissasi qirgʻiz xalqining hayotini, urush davridagi qiyinchiliklarni va kolxoz tuzumining fojialarini ochib beradi. Asar keksa chol Tanaboy va uning Gulsari laqabli otining taqdiri orqali inson va hayvon oʻrtasidagi bogʻliqlik, sadoqat va ayriliq mavzularini koʻtaradi.
Ushbu kitob oʻzbek adabiyotining eng muhim davrlaridan biri boʻlgan milliy uygʻonish davri oʻzbek adabiyoti va uning vakillari ijodini atroflicha oʻrganadi. Kitobda chorizm istilosi, milliy uygʻonish harakatining shakllanishi, jadidchilikning mohiyati, shu davrning milliy-ma’naviy hayotga ta’siri, xususan, oʻzbek adabiyotining milliy uygʻonish davri adabiyoti, shuningdek, milliy uygʻonish davri oʻzbek adabiyotining asosiy mavzularini va mazmunini oʻrganishga qaratilgan. Kitobda ma’rifatparvar shoirlar ijodi, oʻzbek tilida yaratilgan asarlar, ularning ijodiy va badiiy mahoratiga alohida e’tibor qaratilgan. Asosiy mavzular sifatida Komil Xorazmiy, Feruz, Tabibiy, Muqimiy, Muhyi, Furqat, Zavqiy, Ismoilbek Gasprinskiy, Mahmudxoʻja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Abduraauf Fitrat, Hamza Hakimzoda Niyoziy, Abdulla Qodiriy va Choʻlpon kabi adiblar ijodi tahlil qilinadi.
Ushbu kitobda O'rta Osiyo olimlarining IX-XI asrlardagi ilmiy faoliyati, xususan, Bag'dod shahrida joylashgan "Bayt ul-Hikma" ilmiy markazidagi faoliyati, ularning fanning turli sohalariga qo'shgan hissasi yoritilgan. Kitobda, shuningdek, ushbu davrda Movarounnahr va Xuroson hududlarida sodir bo'lgan madaniy yuksalish jarayonlari ham tahlil qilingan.