Ushbu kitob O'zbekistonda uchraydigan zaharli ilonlarga bag'ishlangan. Unda ilonlarning turlari, tarqalishi, yashash sharoiti, biologik xususiyatlari, zaharining xususiyatlari va odamlar uchun xavfi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitob, shuningdek, ilon chaqqanida birinchi yordam ko'rsatish usullarini ham o'z ichiga oladi.
Ushbu kitob O'zbekiston hududida uchraydigan zaharli ilonlar va ularning tarqalishi haqida ma'lumot beradi. Unda ilonlarning biologik xususiyatlari, yashash joylari, ovqatlanishi, ko'payishi va zaharli ta'siri batafsil bayon etilgan. Kitobda, shuningdek, ilon chaqishi oqibatlarini bartaraf etish va birinchi yordam ko'rsatish bo'yicha amaliy tavsiyalar ham keltirilgan.
Ushbu kitob qand lavlagidan shakar ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirishga bag'ishlangan. Unda texnologik sxemalar, kompyuterlashtirilgan boshqaruv tizimlari, optimallashtirish usullari va xavfsizlik masalalari ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob qand ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish masalalariga bag'ishlangan. Unda texnologik sxemalarni asoslash, kompyuterlashtirilgan avtomatlashtirish tizimlarini loyihalash, optimal boshqaruv tizimlarini sintezlash va xavfsizlik masalalari ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Namangan Muhandislik-Pedagogika Instituti talabalari uchun mo'ljallangan "Qand va qandsimon moddalar kimyosi va texnologiyasi" fanidan ma'ruzalar matnidir. Unda qand ishlab chiqarish texnologiyasi, shirinlik beruvchi moddalar, uglevodlar va boshqa tegishli mavzular yoritilgan.
Ushbu kitob "Oziq-ovqat mahsulotlari tovarshunosligi va ekspertizasi" fanining asosiy tushunchalari, klassifikatsiyasi va baholash mezonlarini o'z ichiga oladi. Kitobda umumiy qismlardan tashqari, don va don mahsulotlari, meva va sabzavotlar, qand va shokolad mahsulotlari, yog'lar, sut va sut mahsulotlari, tuxum va tuxum mahsulotlari, baliq va baliq mahsulotlari, konserva mahsulotlari, shuningdek kuchli spirtli ichimliklar va nooziq-ovqat mahsulotlari bo'lgan alkogolsiz ichimliklar kabi keng qamrovli mavzular yoritilgan. Har bir bo'limning oxirida mavzu bo'yicha takrorlash savollari keltirilgan.
Ushbu metodik qo‘llanma oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan bakalavriat talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, oziq-ovqat xomashyosi va materiallarining asosiy turlarini o‘rganishga qaratilgan. Qo‘llanmada xomashyoning tarkibi, xususiyatlari, organoleptik va fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlarini aniqlash usullari keltirilgan. Unda solod, kraxmal, qiyom, shakar, asal, sut, sariyog‘, tuxum va boshqa oziq-ovqat mahsulotlarining sifatini baholash bo‘yicha laboratoriya mashg‘ulotlari uchun ko‘rsatmalar berilgan.
Ushbu ishning maqsadi va vazifalari. Yuqorida aytilgan fikrlardan kelib chiqib, bitiruv malakaviy ishimizda quyidagi maqsadni belgiladik: 1.Turli yoshdagi maktab o'qituvchilarining kundalik taomlanishida shakar, yog` va tuzg bo`lgan ehtiyojlarning qondirilish darajasini o`rganish va uni mavjud me`yoriy ko`rsatkichlarda solishtirish. 2.O'qituvchilarning yoshi va jinsiga qarab shakar, tuz va yog`larga bo`lgan munosabatlarini aniqlash. Ushbu maqsadlarni amalaga oshirish uchun biz o`z kuzatuvlarimizni Qashqadaryo viloyati Yakkabog` tumanidagi 75-umumta`lim o`rta maktabi o'qituvchilari ustida olib bordik va amalga oshiriladigan vazifalar qilib quyidagilarni belgiladik; 1.Barcha o'qituvchilarda anketa so`rov usuli biln bir hafta davomida (qish mavsumida) aniq ovqatlanishni o`rganib chiqdik. 2.Olingan natijalarni umumlashtirib o`rta hsobda o'qituvchilarning shakar, tuz va yog` iste`mol qilishi haqida xulosa chiqardik; 3.To`plangan ma`lumotlarni mavjud normativlarga solishtirib, o'qituvchilar sog`lom ovqatlanishini tashkil qilish bo`yicha dastlabki tavsiyalar berish.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan B2022.2.PhD/Tib2603 raqami bilan ro‘yxatga olingan bo‘lib, unda doktorant Xabibullayev Sanjarbek Murodilla o‘g‘li tomonidan tayyorlangan «Shakar o‘rnini bosuvchilarning uglevod almashinuviga ta’siri va ularning insulinrezistentlikni yuzaga keltirishdagi ehtimoliy ahamiyati» mavzusidagi ish keltirilgan. Tadqiqot Toshkent pediatriya tibbiyot instituti bazasida amalga oshirilgan bo‘lib, unda turli xil shakar o‘rnini bosuvchi va shirin ta’m beruvchi moddalarning (fruktoza, steviya, siklamat, saхарин) organizmga ta’siri, xususan, uglevod almashinuviga va insulinrezistentlik rivojlanishiga ta’siri chuqur o‘rganilgan. Tadqiqotda hayvonlarda o‘tkazilgan eksperimental natijalar tahlil qilingan bo‘lib, ularning umumiy oqsil, alьbumin, siydik, kreatinin, xolesterin, triglitseridlar, lipoproteidlar kabi ko‘rsatkichlarga ta’siri o‘rganilgan. Bundan tashqari, ẞ-hujayralarning funktsional faolligi va gormonal o‘zgarishlarga ta’siri ham tadqiq etilgan. Natijalarda shakar o‘rnini bosuvchi va shirin ta’m beruvchi moddalarning uzoq muddatli va surunkali ta’sirida organizmda, ayniqsa jigarda, uglevod almashinuvining buzilishi, insulinrezistentlikning rivojlanishi kabi salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkinligi isbotlangan. Ushbu tadqiqot natijalari amaliyotga tatbiq etish uchun tavsiyalar ishlab chiqishga asos bo‘ladi.