Гапнинг номинатив аспекти ва синтактик муносабатлар
Ushbu avtoreferat
Ushbu avtoreferat
Ushbu avtoreferat O‘zbekiston Respublikasi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan berilgan ilmiy darajalar bo‘yicha doktorlik dissertatsiyasiga oid bo‘lib, unda nomativ birliklarning semiologik va leksikografik xususiyatlari atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqotda tilning ontologik, axborot, semiologik va leksikografik jihatlari, jumladan, uning ko‘p qirrali tabiati ochib berilgan. Tadqiqot, shuningdek, nominativ birliklarning tuzilishi, ma’nolari, ularning til tizimidagi o‘rni va qo‘llanilishi masalalarini ham qamrab oladi. Zamonaviy tilshunoslikdagi aksiologik, lingvosemantik, lingvokognitiv va lingvopragmatik yo‘nalishlar asosida tahlillar olib borilgan.
Ushbu dissertatsiya ikkilamchi nominativ birliklarni hosil qiluvchi lingvokognitiv vositalarni ingliz va oʻzbek tillari misolida tadqiq etadi. Tadqiqotda tilshunoslikning eng yangi yoʻnalishlari, jumladan, kognitiv lingvistika, diskursiv-sinergetik yondashuvlar va neyrolingvistikaning asosiy tamoyillari asos qilib olindi. Asarda ikkilamchi nominativ birliklarning lingvokognitiv asoslari, ularning shakllanish mexanizmlari va semantik xususiyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi esa nominativ faoliyatning kognitiv va konseptual bosqichlarini oʻzaro bogʻliq holda oʻrganishdan iborat. Ushbu tadqiqot zamonaviy tilshunoslikning dolzarb muammolarini yechishga qaratilgan boʻlib, u til oʻrganish va oʻqitish jarayoniga yangi yondashuvlarni taklif etadi.
Ushbu hujjat O'zbekiston Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi Samarqand Davlat Chet Tillar Instituti tomonidan chop etilgan ilmiy ishdir. Unda fransuz tilshunosligining dolzarb masalalari, xususan, frazeologiya va uning variantlari o'rganilgan. Ishda fransuz frazeologiyasining leksik-grammatik xususiyatlari, nominativ frazeologik birliklar va ularning variantlanish hodisalari chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, tadqiqotda frazeologik birliklarning semantik va struktur jihatlari, ularning variantlanish turlari va lingvistik mohiyati ko'rib chiqilgan. Bundan tashqari, ishda frazeologik birliklarning o'zgaruvchanligi va tilda qo'llanilishi masalalari ham o'rganilgan.
Ushbu kitobda "O'zbek tilida nominativ birliklarning darajalanishi" mavzusida tadqiqot olib boriladi. Kitobda nominatsiya jarayonining nazariy asoslari, uning turli bosqichlari, xususan, birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi nominatsiya turlari, ularning o'ziga xos jihatlari hamda ko'p ma'noli so'zlarning ma'no o'zgarishlariga til tizimining ta'siri chuqur o'rganiladi. Muallif tilshunoslikdagi turli nazariyalar va yondashuvlarni tahlil qilib, nominatsiya jarayonining semantik va lingvistik jihatlarini ochib beradi.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati ingliz va oʻzbek tillaridagi predloglar va koʻmakchilarning nominativ-sintagmatik va tipologik-strukturali statusini oʻrganishga bagʻishlangan. Unda ushbu til birliklarining semantik va grammatik xususiyatlari, ularning til tizimidagi oʻrni, kontekstual oʻzgaruvchanligi va tarjima masalalarida oʻziga xos jihatlari tahlil qilingan. Tadqiqotda qoʻllanilgan usullar, tadqiqotning ilmiy yangiligi, amaliy natijalari va ilmiy-amaliy ahamiyati ham bayon etilgan. Barcha ma'lumotlar kitob doirasida boʻlgan.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu referat nominatsiya nazariyasining savollarini o'rganadi, shuningdek, tilni o'rganishga onomasiologik yondashuvlar. Onomasiologik tadqiqotlar va nominatsiya nazariyasi semantikaning ikkita bo'limidan biri sifatida o'rganiladi. Onomasiologiya - nominatsiya nazariyasi: semantikaning ikkita bo'limidan biri, narsadan yoki hodisadan shu narsa, hodisa haqidagi fikrga va ularni til vositalari bilan belgilashga qaratilgan tadqiqot yo'nalishi bo'yicha semasiologiyaga qarama-qarshi. Onomasiologiya tilning barcha birliklarini ularning nominativ yoki reprezentativ funksiyasini amalga oshirish nuqtai nazaridan o'rganadi va, xususan, nominativ texnika va turli darajadagi maqomga ega bo'lgan nominatsiya birliklarini shakllantirish usullari, turli uzunlik va tuzilmalar, shuningdek, haqiqatni til belgilarida ifodalash usuli bo'yicha bir xil emasligi bilan shug'ullanadi. Zamonaviy tilshunoslikda onomasiologiyaning torroq talqini ham mavjud bo'lib, u faqat so'z bilan atash jarayonlari va tushunchalarni leksik ob'ektivlashtirish haqidagi ta'limot sifatida tushuniladi, va tildagi barcha nominativ faoliyatni o'rganish sohasi sifatida onomasiologiyaning kengroq kontseptsiyasi, dunyoni bilish jarayonida uning ob'ektlari va aloqalarini aks ettiradi va ob'ektivlashtiradi.
Ushbu hujjat filologiya fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan dissertatsiya avtoreferati hisoblanadi. Dissertatsiya mavzusi "Antroponimlarning nominativ funksiyalari (ingliz, o'zbek va rus tillari materiallari asosida)" bo'lib, unda uch til materiallari asosida antroponimlarning nominativ funksiyalari qiyosiy-tipologik jihatdan o'rganilgan. Tadqiqotda antroponimlarning tuzilishi, ularning ijtimoiy va madaniy kontekst bilan aloqadorligi, shuningdek, nominativlik xususiyatlari tahlil qilingan.
Ushbu kitob ingliz tilidagi nominativ konstruksiyalarni o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda so'z birikmalarining turlari, ularning tuzilishi va zamonaviy ingliz tilida qo'llanilishi batafsil tahlil qilinadi. Kitobda nominativ konstruksiyalarning o'ziga xos xususiyatlari, ularning boshqa konstruksiyalardan farqi va sintaktik aloqalari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, turli adabiyotlar va publitsistik materiallardan olingan misollar asosida amaliy tahlillar ham keltirilgan.