Maqolada keksalik davrining inson psixologiyasidagi o'rni, ma'naviy-ruhiy tetiklikning sog'lom keksalikdagi ahamiyati, keksalik davrida yuzaga keladigan psixologik o'zgarishlar va ularning oldini olish yo'llari haqida so'z boradi. Keksalikning ijobiy jihatlari, mas'uliyat hissini oshirish, o'zini takomillashtirish va uzoq umr ko'rishga intilish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Somerset Moemning "Ruhoniy" hikoyasi o'qish va yozishni bilmaydigan Albert Edvard Formen ismli ruhoniyning hayoti haqida hikoya qiladi. U Avliyo Pyotr cherkovida uzoq vaqt xizmat qiladi, ammo yangi muovin uning savodsizligini aniqlagach, uni o'z lavozimini tark etishga majbur qiladi. Hikoya Albertning o'zgarishlarga moslashishi, jamiyatning bosimi va shaxsiy qadriyatlarni saqlab qolish mavzularini o'rganadi.
Мақолада Маҳмуд Замахшарий ва Жалолиддин Румийнинг инсон камолоти ҳақидаги қарашлари таҳлил қилинган. Уларнинг ахлоқ, маънавият, руҳият ва тафаккур борасидаги қарашлари қиёсий ўрганилган. Инсоннинг маънавий камолотига эришишда ахлоқий нормалар, руҳий поклик ва ижодий тафаккурнинг аҳамиятига урғу берилган.
Ushbu kitob o'rta umumta'lim muassasalarining 10-11-sinflari va o'rta maxsus, kasbhunar ta'limi muassasalari uchun darslik bo'lib, unda ma'naviyat, ruhiyat, shaxsiy kamolot va ijtimoiy faollik kabi muhim mavzular yoritilgan. Kitob milliy g'oyaning yosh avlod tarbiyasidagi o'rni, milliy o'zlikni anglash, vatanparvarlik, oila, jamiyat va xalqqa bo'lgan muhabbat, axloqiy fazilatlar va boshqa ko'plab mavzularni chuqur tushuntirib beradi. Ma'naviy-ruhiy rivojlanish, insoniy qadriyatlar, ta'lim-tarbiya, milliy-madaniy merosning ahamiyati hamda globallashuv davridagi milliy ruhiyatga qarshi tahdidlar tahlil qilingan. Kitob yoshlarning ma'naviy barkamol bo'lib yetishishiga ko'maklashish maqsadida yozilgan.
Maqolada Ibrohim Haqqul tomonidan ruh va nafs tushunchalari o'rtasidagi ziddiyatlar, ularning o'zaro munosabatlari va inson kamolotida tutgan o'rni tasavvufiy nuqtai nazardan tahlil qilinadi.
Ushbu tadqiqotda F.I. Tyutchev she'riyatida "rux" (dusha) kontseptsiyasining lingvistik-kultural o'ziga xos jihatlari, uning rus tilidagi obrazli timsoli va madaniyat tilidagi o'rni tahlil qilinadi. Muallif
Ushbu kitob "Psixologiya tarixi" fanidan ma'ruzalar matnini o'z ichiga oladi. Unda psixologiya fanining predmeti, vazifalari, rivojlanish bosqichlari, turli davrlardagi psixologik qarashlar, O'rta Osiyo mutafakkirlarining psixologiyaga oid fikrlari, ong va ruh haqidagi tushunchalar, xulq-atvor ta'limotlari, G'arb psixologiyasidagi ochiq krizislar va psixologiya maktablarining shakllanishi, antik psixologiya kabi mavzular yoritilgan.
Ushbu kitob Jaloliddin Rumiyning tasavvufiy ta'limotida inson ma'naviy kamolotining falsafiy asoslarini o'rganadi. Unda Rumiyning dunyoqarashi, ruhiy borliq, ilohiy va bashariy ishq, nafs tarbiyasi kabi tushunchalarga yondashuvi tahlil etiladi. Kitobda, shuningdek, bag'rikenglik, diniy bag'rikenglik, tan va ruh o'rtasidagi munosabatlar, insonning kamolotga erishish yo'llari ham ko'rib chiqiladi.
Maqolada imkoniyati cheklangan bolalarni tarbiyalashda Sharq allomalari merosining ahamiyati, xususan, Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino va Alisher Navoiyning pedagogik qarashlari tahlil etiladi. Allomalarning inson ruhiyati, aqliy rivojlanishi va jamiyatdagi o'rni haqidagi fikrlari yoritilgan. Maqola imkoniyati cheklangan bolalarni jamiyatga integratsiya qilish, ularga ta'lim berish va ularni qo'llab-quvvatlash masalalariga bag'ishlangan. O'zbekistonda imkoniyati cheklangan bolalarga e'tiborning davlat siyosati darajasiga ko'tarilgani, bu borada qabul qilingan qonun va dasturlar haqida ma'lumot beriladi.
Ushbu kitob ma'naviyat, axloq, estetika va jamiyat rivojiga ularning ta'siri kabi mavzularni o'rganadi. Ma'naviyatning mohiyati, axloqiy qadriyatlar, go'zallik tushunchasi, insonning ma'naviy kamoloti va jamiyatdagi o'rni tahlil qilinadi. Kitob mustaqil O'zbekistonning ma'naviy yuksalishi, yosh avlodni tarbiyalash va milliy qadriyatlarni saqlash masalalariga alohida e'tibor qaratadi.