Ushbu kitob amarant o'simligidan yog' olish texnologiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Unda o'simlikning biologik xususiyatlari, yog' olish jarayonining nazariy asoslari, texnologik bosqichlari, uskunalari va iqtisodiy samaradorligi kabi masalalar yoritilgan.
Ushbu dissertatsiya o'zbek, rus va ingliz tillarida tayyorlangan bo'lib, unda donli амарант turlari (Amaranthus hybridus, Amaranthus edulis, Amaranthus cruentus, Amaranthus mantegazzianus) ning ikki xil ekologik sharoitda (Toshkent va Xorazm) bioekologik, fiziologik va biokimyoviy xususiyatlari, ularni yetishtirish usullari va biomassesidan oqilona foydalanish yo'llari tadqiq etilgan. Tadqiqot natijasida амарантning o'sish va rivojlanish dinamikasi, urug'larning unuvchanligi, biokimyoviy tarkibi, suv almashinuvi xususiyatlari va boshqa muhim ko'rsatkichlar o'rganilgan.
Ushbu dissertatsiya "Amaranthus" turkumiga oid o'simliklar o'sish va hosildorligiga Trichoderma zamg'urug'ining ta'siri
Ushbu kitobda amarant o'simligining yangi mahalliy navlari asosida biologik faol oziq-ovqat qo'shimchalari ishlab chiqarish va ularning kimyoviy tarkibi, xossalari, hamda tovarlar nomenklaturasi bo'yicha yangi kodlarini ishlab chiqish bo'yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari va amaliy ahamiyati yoritilgan. Kitobda "SKVALEAMIN NEO", "SKVALEMARIN", "STEVIAMAR" kabi yangi biologik faol oziq-ovqat qo'shimchalarini yaratish, ularning toksikologik-gigiyenik xususiyatlarini aniqlash, klinik tadqiqotlar o'tkazish va ularni ishlab chiqarish hamda O'zbekiston Respublikasi hududida ularni rasmiylashtirish jarayonlari batafsil bayon etilgan.
Ushbu avtoreferat Sh. P. Sharipovning dissertasiya ishi bo'lib, unda amaranto oqsilidan biologik faol peptidlar olish texnologiyasini yaratish mavzusi yoritilgan. Tadqiqotda amaranto o'simligini qayta ishlash, undan turli mahsulotlar olish, ayniqsa, sog'lomlashtiruvchi va oziq-ovqat xususiyatlariga ega bo'lgan biologik faol peptidlar olish texnologiyasini ishlab chiqish asosiy maqsad qilib olingan. Tadqiqot jarayonida amaranto urug'ining kimyoviy tarkibi, undan olinadigan peptidlar va ularning biologik faolligi, shuningdek, iqtisodiy samaradorligi batafsil o'rganilgan.
Maqolada amarant o'simligini yetishtirish texnologiyasi o'rganilgan. Amarant bargida oqsil modda, karotin va vitaminlar ko'p bo'lishi, moyi tibbiyotda me'da va ichak yaralarini davolashda ishlatilishi hisobga olinib, uni o'stirish texnologiyasi ishlab chiqilgan. Tajribalar Toshkent farmatsevtika instituti va Toshkent agrar universitetining tajriba maydonlarida o'tkazilgan. O'simlikning o'sishi, rivojlanishi, tuproq tarkibidagi azot, fosfor va kaliy elementlari analiz qilingan. Amarantni aprel-may oylarida, tuproqning harorati 10-12 gradusga yetganda ekish tavsiya etiladi. Ekishdan oldin yer yumshatilib, begona o'tlardan tozalanadi. Dastlabki 2-3 haftada mayasalarni begona o'tlardan tozalash va qator oralarini yumshatishga e'tibor qaratiladi. O'simliklar bo'yi 10-15 sm ga yetganda qator oralarini ishlash bilan birga rivojlanishini tezlashtirish uchun gektar hisobiga 40 kg azot va 20 kg kaliy o'g'iti beriladi. Keyin 30-35 sm ga yetganda gektariga 30 kg azotli va fosforli o'g'itlar bilan oziqlantiriladi. Mavsum davomida amarant 6-7 marta sug'oriladi va gektariga 95-105 kg azot, 70 kg fosfor, 50 kg kaliy o'g'iti bilan oziqlantiriladi.
Ushbu dissertatsiya "Amarant o'simligini qayta ishlash mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va ulardan biologik faol qo'shimchalar yaratish" mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda amarant o'simligining kimyoviy tarkibi, biologik faolligi va undan olinadigan mahsulotlarning farmakologik xususiyatlari tadqiq etilgan. Tadqiqot natijasida amarant uni asosida biologik faol qo'shimcha "BIO DARMON" ishlab chiqilgan. Dissertatsiya amarant o'simligining tarkibiy qismlarini o'rganish, undan oqsil, uglevod, vitamin va boshqa muhim elementlarni ajratib olish hamda ularning sog'liq uchun foydali xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi amarantning bioekologik xususiyatlari, undan oqilona foydalanish yo'llari va yetishtirish texnologiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Unda amarantning botanik tavsifi, turlari, o'sishi, rivojlanishi, tuproq va iqlim sharoitlariga munosabati, ozuqaviy qiymati va xalq xo'jaligidagi ahamiyati kabi masalalar yoritilgan. Shuningdek, amarantni yetishtirishning agrotexnik usullari, jumladan, ekish muddati, me'yorlari, tuproqni tayyorlash, sug'orish va o'g'itlash kabi jihatlar ko'rib chiqilgan.
Ushbu maqola Amaranthus L. turkumiga mansub o'simliklarning turli xil navlarini (A.caudatus L., A.edulis L. va A.hypochondriacus L.) o'stirish agrotexnikasini, xususan, Trichoderma zamburug'i bilan ishlov berishning ularning o'suvchanligi va rivojlanishiga ta'sirini tadqiq qiladi. Tadqiqot natijalari bo'yicha Trichoderma bilan ishlov berilgan variantlarda o'simliklarning novda va ildiz uzunligi, barglar soni va umumiy holati yaxshilanganligi ko'rsatilgan. Xususan, A.hypochondriacus L. turi eng yaxshi natijalarni ko'rsatgan. Maqolada amarantning ozuqaviy va davolash ahamiyati, uning bioqo'shimcha, kosmetika va chorvachilik uchun ozuqa sifatida ishlatilishi haqida ham ma'lumot berilgan. Tadqiqotlar laboratoriya va dala sharoitida o'tkazilib, natijalar solishtirilgan.
Ushbu dissertatsiya jahonda keng tarqalgan qandli diabet kasalligini davolash va oldini olishga qaratilgan boʻlib, amarant oʻsimligining biologik faol birikmalaridan foydalanib yangi oziq-ovqat qoʻshilmalari ishlab chiqish va ularni sinflashga bagʻishlangan. Tadqiqotda amarantning kimyoviy tarkibi, undan olinadigan ozuqaviy boʻyoqlar va ularning biologik faolligi oʻrganilgan. Shuningdek, amarantdan tayyorlangan “As-Diabet” fitochoyi va “As-Nafis” ozuqaviy boʻyogʻining xususiyatlari, ularning mikrobiologik, toksikologik xavfsizligi va tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlar nomenklaturasi boʻyicha klassifikatsiyasi ham koʻrsatib berilgan.