Dissertatsiya Mamadaliyevaning "CdTe dan tayyorlangan fotosensir pardalar va BiTeSb-BiTeSe termoelektrik materiallar asosida ko'p maqsadli fototermoelektrik o'zgartirgichlar yaratish bo'yicha tadqiqotlar" mavzusidagi ishidir. Dissertatsiya yarimo'tkazgichlar fizikasi sohasida nomzodlik dissertatsiyasi sifatida taqdim etilgan.
Ushbu kitob Mamadaliyeva Lola Kamildjanovnaning nomzodlik dissertatsiyasi boʻlib, fotoelektrik oʻzgartirgichlar sohasiga oid tadqiqotlarni oʻz ichiga oladi. Unda CdTe asosidagi fotosezgir plyonkalar va BiTeSb – BiTeSe termoelektrik materiallar asosida koʻp maqsadli fotoelektrik oʻzgartirgichlarni yaratish masalalari koʻrib chiqilgan. Dissertatsiya yarimoʻtkazgichlar fizikasi sohasida ilmiy izlanishlar olib borayotgan mutaxassislar uchun moʻljallangan.
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti termoelektrik materiallar, xususan, BiTeSe-BiSbTe qotishmasining termoelektrik samaradorligini oshirish usulini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu materiallarni olish texnologiyasi, ularning xossalari va ulardan termogeneratorlar tayyorlash usullari o'rganilgan. Natijada, samaradorligi yuqori bo'lgan termoelektrik materiallar va qurilmalarni yaratish uchun ilmiy va amaliy asoslar ishlab chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya Bi-Sb-(Te, Se) asosidagi termoelektrik qotishmalarning kommutatsion materiallar bilan kontaktidagi fizik-kimyoviy oʻzaro ta'sirlashuvining xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda ushbu qotishmalarning elektrofizik xossalarini yaxshilash, diffuziya jarayonlarini kamaytirish va termoelementlar ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish yo'nalishlari bo'yicha tadqiqotlar olib borilgan. Tadqiqot natijalari yangi termoelektrik materiallar va yuqori samarali termoelektrik batareyalar ishlab chiqarish uchun asos bo'lib xizmat qiladi.
Ushbu maqolada xalkogenlar va qo‘rg‘oshin qo‘shilmalarining p-tipidagi Bi2Te3-Sb2Te3 termoelektrik materiallariga ta’siri ko‘rib chiqilgan. Materialshunoslikdagi muammolarni hal qilishda xom ashyo tarkibiy qismlarining tozaligi muhim ahamiyatga ega. Termoelementlar va termoelektrik materiallar yaratish texnologiyasi batafsil yoritilgan. Maqolada, shuningdek, Bi2Te3-Sb2Te3 asosidagi termoelektrik materiallarning xususiyatlariga haroratning ta’siri ham o‘rganilgan.
Kitobda ro'yxatga olingan maqolalar to'plami keltirilgan. Maqolalar ro'yxatida mualliflar ro'yxati, nomlari va sahifalari keltirilgan. Bularga ro'yxatga nasldorlashtirilgan yumshatqichning tuproq bilan o'zaro ta'siri, kompozitsion polimer qoplamalari, avtomobillarga texnik xizmat ko'rsatish stansiyalari va avtomobil transporti bilan yo'lovchi tashishda raqobatbardoshlikni rivojlantirish istiqbollari kiradi.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Milliy universiteti qoshidagi Yarimo'tkazgichlar fizkasi va mikroelektronika ilmiy-tadqiqot instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.03/30.12.2019.FM/T.01.12 raqamli Ilmiy kengash tomonidan himoya qilingan texnika fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasiga bag'ishlangan. Asosiy maqsadi - vismut-surma tizimining qotishmalari asosidagi, yuqori tenzosezgirlikka ega bo'lgan polikristall nazik pardalarni olish texnologiyasini boshqarish uchun kinetik jarayonlarning matematik modelini ishlab chiqish. Tadqiqotda nazariy va eksperimental natijalar taqdim etilgan bo'lib, unda nanoelektronika, yarimo'tkazgichlar fizikasi va materialshunoslik sohalaridagi dolzarb muammolar ko'rib chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Y.S. Umarov nomidagi Fizika-texnika instituti ilmiy-tadqiqot ishlariga bagʻishlangan. Dissertatsiya mavzusi «CdTe:Ag, Cu, Cdva Sb2Se3:Se asosidagi yupqa polikristall pardalarda yangi fotoelektret hodisalar» deb nomlanadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi – ushbu materiallarda yangi fotoelektret hodisalarini aniqlash hamda ularning texnologiyasini ishlab chiqish.
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti qo'rg'oshin va vismut xalkogenidlari birikmalaridan tayyorlangan strukturalardagi piezohodisa hodisalarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda PnS, PbTe va PbSe kabi yarim'tkazgichlarning piezohodisa hodisalarining yangi mexanizmlari nazariy va eksperimental usullar yordamida o'rganilgan. Tadqiqot natijalari asosida yuqori nazoratga ega bo'lgan piezohodisa kinatgichlari yaratish texnologiyasini takomillashtirishga imkon beradigan yangi uslublar ishlab chiqilgan.