Kitob Shoybekova Noila tomonidan yozilgan bo'lib, "O'zbek mumtoz adabiyoti tarixi" fanidan kurs ishi sifatida taqdim etilgan. Unda Nodira va Umarxonning hayoti, ijodi, she'rlari, lirik merosi va adabiy faoliyati tahlil qilingan. Nodiraning she'riy mahorati, islom diniga e'tiqodi, Amiriy (Umarxon) bilan munosabatlari va ijtimoiy faoliyati yoritilgan. Shuningdek, Umarxonning davlat boshqaruvi, madaniy homiyligi va ijodiy merosi ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston tarixida muhim oʻrin tutadigan Qoʻqon xonligining Umarxon hukmronligi davridagi siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayotini oʻrganadi. Unda xonlikning tashkil topishi, hududiy kengayishi, siyosiy tuzumi, iqtisodiyoti, madaniyati, ilm-fani, adabiyoti va boshqa jihatlari chuqur tahlil qilingan. Kitobda Umarxonning davlat boshqaruvidagi islohotlari, harbiy yurishlari, savdo aloqalari va madaniy homiyligi xususida batafsil maʼlumotlar keltirilgan. Shuningdek, xonlikning qoʻshni davlatlar bilan munosabatlari, jumladan Rossiya imperiyasi, Xitoy va boshqa davlatlar bilan aloqalari yoritilgan.
Ushbu kitob Amir Umarxonning hayoti va ijodiga bag'ishlangan bo'lib, unda shoirning shaxsiyati, she'riyati, janriy tarkibi, mavzulari va badiiy mahorati tahlil etiladi. Kitobda Amiriyning adabiy merosiga ta'sir etgan omillar, asarlarining g'oyaviy yo'nalishi va badiiy xususiyatlari chuqur o'rganiladi. Shuningdek, unda shoirning o'z davri adabiy muhitidagi o'rni va boshqa shoirlar bilan aloqalari yoritiladi.
Ushbu kurs ishi Amiriy (Umarxon)ning hayoti va ijodiy merosini oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, uning adabiy faoliyati, sheʼriyatining janriy tarkibi va mavzulari, shuningdek, badiiy sanʼatlardan foydalanish mahorati tahlil qilingan. Ishda Amiriyning oʻzbek mumtoz adabiyotida tutgan oʻrni, uning ustozlari va zamondoshlari bilan aloqalari, shuningdek, uning asarlarining oʻziga xos xususiyatlari yoritilgan.
Ushbu kitob Nodira va Umarxon hayoti va ijodiga bag'ishlangan. Nodiraning hayoti, ijodi, she'riy merosi va Umarxon bilan munosabatlari batafsil yoritilgan. Kitobda Nodira va Umarxonning o'zbek adabiyotidagi o'rni, adabiy merosining ahamiyati va ijodiy xususiyatlari tahlil qilingan.
Kitobda Oqtosh viloyatida Sultonxon ismli hukmdorning farzandsizligi sababli taxtni topshirish va Qurudim mamlakatiga safar qilishi, bu orada Huroyim ismli xotinining homilador boʻlib oʻgʻil tugʻishi, Sultonxonning tushida oʻgʻlining tirik qolishi uchun 14 yilga safarga ketishi aytiladi. Huroyim Oqtoshga hukmdor bo'ladi. Sultonxon uzoq safardan soʻng yurtiga qaytib keladi. Unda kampir qiyofasidagi ayyor dushman Huroyimga tuhmat qiladi. Sultonxon oʻgʻli Rustamni Huroyimga qarshi jang qilishga yuboradi va Huroyim Mansur doriga osiladi.
Bitiruv malakaviy ishi Qo'qon xonligining madaniy hayoti va tarixnavisligiga bag'ishlangan bo'lib, unda xonlikning tashkil topishi, madaniy muhiti, adabiyoti, me'morchiligi, xalq amaliy san'ati, tarixnavislik maktabi va yirik tarixiy shaxslar haqida ma'lumotlar berilgan. Ishda Qo'qon xonligining siyosiy, iqtisodiy va madaniy rivojlanishi, qo'shni davlatlar bilan aloqalari, o'sha davr tarixiy asarlarining ahamiyati tahlil qilingan. Shu bilan birga, tadqiqotda dars ishlanmasi va mavzuni o'qitish texnologiyalari ham keltirilgan.
Ushbu tadqiqot “Tarkibadaxshon” dostonining syujetini, uning shakllanish bosqichlarini, mifologik asoslarini va badiiy evolyutsiyasini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda ushbu eposning jahon folkloristikasidagi va oʻzbek milliy epik ijodiyotidagi oʻrni, an’anaviyligi hamda oʻziga xosliklari tahlil qilingan. Shuningdek, doston syujetining genezisi, motivlari, obrazlari, mifologik va islomiy tasavvurlar taʼsiri, badiiy-estetik evolyutsiyasi hamda baxshishunoslik maktablari bilan aloqadorligi atroflicha koʻrib chiqilgan. Tadqiqotda “Tarkibadaxshon” dostonining Chori Baxshi Umirov va Qahhor Baxshi Rahimov variantlari qiyosiy tahlil qilinib, ularning badiiy jihatlari va farqlari ochib berilgan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekiston Respublikasi oliy taʼlim muassasalarida “Oʻzbek folklori”, “Folklorshunoslik asoslari” va boshqa tegishli fanlar boʻyicha oʻqitish jarayonida hamda ilmiy tadqiqotlar olib borishda foydalanish mumkinligi ta’kidlangan.
Ushbu kitob Umar Xayyom ijodining, xususan, uning ruboiyalarining ingliz tiliga tarjima qilinishi, tarjimalarda milliy kolorit va badiiy uslubiy vositalarning aks etishi hamda bu jarayonda mashhur tarjimonlar Edvard FitzJerald, Edvard Vinfild, Richard Le Gallien, Artur Talbot kabi ijodkorlarning xizmatlari haqida keng qamrovli tahlilni o'z ichiga oladi. Kitobda Umar Xayyomning hayoti va falsafasi, Sharq adabiyotining jahon adabiyotiga ta'siri, xususan, ingliz adabiyotiga kirib borishi kabi mavzular ham chuqur o'rganilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston tarixining mustaqillik davridagi muhim bosqichlarini, jumladan davlat tuzilishini, siyosiy islohotlarni, iqtisodiy va ma'naviy-madaniy taraqqiyotni hamda jahon hamjamiyatiga integratsiyalashuvini yoritadi. Kitob, talabalarga va Oʻzbekiston tarixi bilan qiziquvchi keng oʻquvchilar ommasiga moʻljallangan.