Ushbu avtoreferat chorva mollari va parrandalarning asosiy gelmintozlari, ularning tarqalishini aniqlash, yangi mahalliy antgelmint vositalarni ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq qilish bo'yicha tadqiqotlar natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda benzimidazol va xinazolinlar asosida yangi dorilar yaratish, ularning kimyoviy xususiyatlari va biologik faolligi o'rganilgan.
Kitobda O'zbekiston Respublikasining oliy ta'lim tizimi, xususan Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universitetida olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlari, organik kimyo kafedrasining faoliyati, shuningdek, biologik faol moddalar va ularning kompleks birikmalari sintezi va tadqiq etilishi masalalari ko'rib chiqilgan. Asosiy e'tibor kobalt metallining oksimli ligandlar bilan hosil qilgan kompleks birikmalarini sintez qilish, ularning tuzilishini aniqlash va xossalarini o'rganishga qaratilgan. Shuningdek, imidazol va benzimidazol asosidagi geterosiklik birikmalar, ularning tuzilishi, xossalari va metallar bilan hosil qilgan komplekslari haqida ma'lumotlar berilgan. Kitobda keltirilgan dissertatsiya ishi 2-oksiminopropion va 2-oksimino-3-fenilpropion kislotalari asosida kobalt (III)ning bis(imidazol)li komplekslarini sintez qilish va ularning xossalarini o'rganishga bag'ishlangan.
Ushbu kitob benzimidazol va uning hosilalariga bag'ishlangan referatdir. Unda benzimidazolning tuzilishi, xossalari, qo'llanilishi va tibbiyotdagi ahamiyati, xususan, dibazol preparati haqida ma'lumotlar keltirilgan. Referatning asosiy maqsadi benzimidazol birikmasini va uning hosilalarini keng qamrovli tarzda o'rganishdan iborat.
Ushbu dissertatsiya d-metallarning benzimidazol hosilalari bilan kompleks birikmalarining strukturaviy dizayni va yo'naltirilgan funksionallashuvi qonuniyatlarini aniqlashga bag'ishlangan. Tadqiqotda benzimidazol hosilalarining tuzilishi, ularning d-metallar bilan komplekslari, hamda ularning biologik faolligi o'rganilgan. Tadqiqot natijalari yangi kimyoviy birikmalarni sintez qilish, ularning tuzilishi va xossalarini aniqlash, shuningdek, ularning amaliy qo'llash yo'nalishlarini kengaytirishga qaratilgan.
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 3 apreldagi «Kimyo sanoatini yanada isloh qilish va uning investitsiyaviy jozibadorligini oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida»gi PQ-4265-son qarori hamda 2021 yil 13 fevraldagi PQ-4992-son Qaroiga muvofiq, Oʻzbekiston Respublikasida kimyo sanoatini rivojlantirishga qaratilgan ilmiy tadqiqotdir. Tadqiqotda benzimidazol hosilalari bilan 3d-metallarning kompleks birikmalarini sintez qilish, ularning tarkibi, tuzilishi, fizik-kimyoviy va biologik xossalarini oʻrganish hamda ulardan foydalanish imkoniyatlari aniqlangan. Ayniqsa, Cu(II) kompleksi 5-amino-2-merkaptobenzimidazol bilan birgalikda metallar korroziyasini oldini olishda samarali ingibitor sifatida tavsiya etilgan.
Kitobda yosh olimlar, magistrantlar va bakalavriat talabalarining an'anaviy XXVI ilmiy-texnikaviy anjumanida taqdim etilgan ma'ruzalar matnlari jamlangan. Unda innovatsion faoliyatga yo'naltirilgan maqolalar, noorganik va organik moddalar asosida yangi materiallar yaratish, yangi axborot texnologiyalari, atrof-muhitni muhofaza qilish, ekologik toza oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish, kimyo sanoatining marketingi va menejmenti, ta'lim va pedagogik mahorat kabi turli mavzularga bag'ishlangan maqolalar o'rin olgan.
Dissertatsiya ishi o'tish metallarining polifunksional 2-o'rinbosar benzimidazol komplekslarini sintez qilish, o'rganish va xarakterlashga bag'ishlangan. Dissertatsiyada yangi bis-benzimidazol ligand sintez qilingan, 32 ta yangi kompleks birikma olingan va 10 ta yangi kompleks va ligandning kristall tuzilishi aniqlangan. Olingan birikmalarning tarkibi, tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari hamda antigipoglikemik faolligi o'rganilgan.
Ushbu kitob imidazol va triazol hosilalari guruhiga kirgan dori vositalarining tahliliga bag'ishlangan. Kitobda imidazol va imidazolin hosilalarining sintezi, xususiyatlari, tahlil usullari va tibbiyotda qo'llanilishi batafsil yoritilgan. Shuningdek, benzimidazol hosilalari va ularning farmakologik ta'siri ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi 2-aminobenzimidazol hosilalarining yangi turlarini sintez qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda 2-metoksikarbonilaminobenzimidazol (2-BMK) asosida turli xil kimyoviy transformatsiyalar amalga oshirilib, olingan birikmalarning biologik faolligi o'rganilgan va ularning sanoatda ishlab chiqarish texnologiyalari takomillashtirilgan. Asosiy e'tibor dorivor vosita sifatida ishlatilishi mumkin bo'lgan birikmalarni sintez qilish va ularning iqtisodiy samaradorligini oshirishga qaratilgan.
Ushbu kitobda "Umidli kimyogarlar-2017" yosh olimlar, magistrantlar va bakalavriat talabalarining ilmiy-texnik anjumanida taqdim etilgan maqolalar to'plami keltirilgan. Unda turli xil kimyoviy tadqiqotlar, texnologik ishlanmalar va ilmiy izlanishlar natijalari o'rin olgan. Asosan O'zbekiston kimyo-texnologiya institutida olib borilgan ilmiy ishlar natijalari aks etgan.