Ushbu kitob Alisher Navoiy hayoti, ijodi va merosini o'rganish tarixiga bag'ishlangan. Unda Navoiyning o'zbek adabiyoti taraqqiyotidagi o'rni, shoir asarlarining ahamiyati, shuningdek, navoiyshunoslikning shakllanish va rivojlanish bosqichlari ko'rib chiqiladi.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma Toshkent davlat sharqshunoslik instituti talabalari uchun "Navoiy-shunoslik" fanini chuqur o'rganishga qaratilgan. Unda buyuk o'zbek shoiri Alisher Navoiyning hayoti, ijodi, ilmiy va adabiy merosi, uning turkiy adabiyotga qo'shgan hissasi hamda keyingi avlodlar uchun qoldirgan boy ma'naviy-ma'rifiy saboqlari batafsil yoritilgan. Qo'llanmada faning maqsadi, vazifalari, o'quv rejasi, nazariy mashg'ulotlar mazmuni, amaliy mashg'ulotlar rejalari, mustaqil ta'lim mavzulari hamda baholash mezonlari o'z aksini topgan. Kitobda Navoiyning nasriy asarlari, qasidalari, lirikasi, shuningdek, tarixiy va adabiyotshunoslikka oid qarashlari atroflicha tahlil qilingan. Shuningdek, o'quv jarayonini tashkil etish bo'yicha zamonaviy usullar va pedagogik texnologiyalar, foydalaniladigan asosiy va qo'shimcha adabiyotlar ro'yxati berilgan. "Navoiy-shunoslik" fani talabalarga Navoiy ijodining jahon madaniyatiga ta'sirini, uning g'oyaviy-badiiy qimmatini tushunishga yordam beradi.
Ushbu dissertatsiya Alisher Navoiyning Eronagi tadqiq qilinishi, talqini va tarjimasiga bagʻishlangan boʻlib, unda Eron navoiyshunosligining shakllanishi va rivojlanish bosqichlari, Eron tarjimonlari tomonidan Navoiy asarlarining fors tiliga tarjima qilinishi va bu tarjimalarning qiyosiy-tipologik tahlili chuqur oʻrganilgan.
Ushbu kitob Istiqlol davri o'zbek navoiyshunosligi mavzusini keng qamrab olgan bo'lib, Alisher Navoiy ijodining turli jihatlarini, xususan, uning she'riy merosini, shaxsini, dunyoqarashini, zamondoshlari va ularning ijodidan ta'sirlanishini ilmiy-amaliy jihatdan tahlil qiladi. Xususan, "Hamza" asarlarining birinchi qismida yoritilgan "komil inson" timsolini, Alisher Navoiy ijodining ushbu mavzuga munosabatini, "Sabbai sayyor" va boshqa she'riy asarlaridagi shaxsiy va ijtimoiy qarashlarini tahlil qiladi. Shuningdek, "Baҳром ва Дилором" va "Baҳром ва Гуландом" kabi mavzularning turli variantlari, ularning Sharq xalqlari adabiyotidagi tarqalişi va o'zbekcha variantlari ham qiyosiy tahlil qilingan.
Ushbu dissertatsiya XX-XXI asrlarda Alisher Navoiy ijodini rus sharqshunosligida oʻrganilishi, tahlil qilinishi va talqin etilishi masalalarini oʻrganadi. Tadqiqotda rus sharqshunoslari tomonidan amalga oshirilgan ilmiy ishlar, maqolalar, monografiyalar, dissertatsiyalar tahlil qilinib, ularning asosiy tendensiyalari va xususiyatlari aniqlangan. Navoiy ijodining rus tiliga tarjimalari ham qiyosiy tahlil qilingan. Xususan, XX asr rus navoiyshunosligi va XXI asrda bu sohaning rivojlanishi, asosiy yo'nalishlari va istiqbollari ko'rib chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti XX asr o'zbek navoiyshunosligida ulug' shoir Alisher Navoiyning jahon adabiyotiga qo'shgan hissasi va shaxsini tahlil qiladi. Tadqiqotda Oybek, Izzat Sulton, Vohid Zohidov va Malik Oripov kabi zamonaviy o'zbek adabiyotshunoslarining Navoiy ijodiga oid ilmiy-nazariy yondashuvlari, talqinlari va usullari tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi - Navoiy ijodiy merosini zamonaviy nuqtai nazardan o'rganish va Navoiyshunoslikning nazariy asoslarini mustahkamlashdan iborat. Dissertatsiya o'zbek adabiyoti, madaniyati va falsafasi tarixini o'rganishga qiziqqanlar uchun muhim manba bo'lib xizmat qiladi.
Ushbu kitobda "O'zbek adabiyoti tarixi" fanidan 2-kurs talabalari uchun mustaqil ish topshiriqlari berilgan. Uslubiy ko'rsatmada talabalarning mustaqil ishlarni bajarishlari uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar, topshiriqlar, adabiyotlar ro'yxati va internet manzilidagi saytlar keltirilgan. U O'zbek filologiyasi fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan va Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining muvofiqlashtiruvchi Ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tuzilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekistonning mustaqillik davridagi navoiyshunoslikning muhim bosqichlarini, xususan, Alisher Navoiyning hayoti va ijodi, ilmiy, badiiy merosi hamda pedagogik qarashlarini tahlil qiladi. Kitobda Alisher Navoiyning ma'naviy merosini oʻrganish va ommalashtirishning ahamiyati, uning devonlari qoʻlyozmalarining qiyosiy-tarixiy tadqiqi asosiy mavzu sifatida yoritilgan. Shuningdek, shoirning shaxsiy fazilatlari, xususan, kamtarlik, saxovat, hikmat, sabr va qanoat kabi jihatlari, uning hayotiy qarashlari va tarbiya haqidagi fikrlari ochib berilgan. Kitob Alisher Navoiy merosini oʻrganishda navoiyshunoslikning ilmiy-nazariy, uslubiy va amaliy jihatlarini qamrab oladi. Kitobning asosiy maqsadi Alisher Navoiyning boy ma'naviy merosini oʻrganish va uni yosh avlodga yetkazishdan iborat. Kitobda shuningdek, Alisher Navoiyning koʻplab asarlari, jumladan, devonlari, «Xamsa» asarlari va boshqa asarlarining tahliliga oid ilmiy-pedagogik qarashlari ham oʻrin olgan.
Ushbu to'plamda "Alisher Navoiy va XXI asr" mavzusidagi Respublika ilmiy-nazariy anjumaniga yuborilgan ilmiy maqolalar jamlangan. To'plamda Alisher Navoiy adabiy-ilmiy merosining mumtoz adabiyotimizdagi oʻrni va bugungi ahamiyati, shuningdek, shoir ijodiga bogʻliq holda matnshunoslik masalalari, tilshunoslik muammolari haqida soʻz yuritiladi. Oʻzbek navoiyshunosligining bugungi holati va istiqboli borasida muayyan tasavvur berishi uning ahamiyatini belgilaydigan omillardan biridir. Kitob filolog mutaxassislar, ilmiy tadqiqotchilar, magistr va bakalavr talabalar hamda keng oʻquvchilar ommasiga moʻljallangan.