🔍

ZnO yupqa qatlamlarining fizikaviy xususiyatlariga Al, Mg va Ni kirishma atomlarining ta’sirlari

Ushbu avtoreferat O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalari vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida roʻyxatga olingan falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasining qisqacha mazmunini ochib beradi. Tadqiqot ishi **ZnO yupqa qatlamlarining fizikaviy xususiyatlariga Al, Mg va Ni kirishma atomlarining ta'siri** mavzusiga bagʻishlangan boʻlib, unda ushbu materiallarning strukturaviy, elektrofizik va optik xossalarini oʻrganish asosida zamonaviy nano- va optoelektronika uchun yangi avlod materiallarini ishlab chiqish dolzarb ilmiy vazifa sifatida koʻrsatib oʻtilgan. Tadqiqot natijalari jahon standartlariga mos ravishda olib borilgan boʻlib, ulardan olingan ilmiy xulosalar va amaliy natijalar amaliyotga joriy etishga tayyor.

🔑 Kalit soʻz🎯 100.0%

Определение зависимости смещения ширины запрещённой зоны в тонких плёнках ZnO на кремниевых подложках от толщины этих пленок

Ushbu maqolada kremniy plastinkalarida turli qalinlikdagi (50-150 nm) rux oksidi (ZnO) plyonkalarining optik yutilish qirralari va energiya lentasi kengligining o'zgarishi o'rganilgan. Tadqiqot ultratovushli purkash-piroliz usuli yordamida amalga oshirilgan. Tadqiqot natijalariga ko'ra, kremniy plastinkalarining strukturasiga bo'lgan ta'siri, ayniqsa, plyonka qalinligi o'zgarishi bilan bog'liq ravishda ZnO plyonkalari uchun taqiqlangan zonaning (energiya lentasi kengligining) siljishiga olib keladi. Bu siljish kremniy va rux oksidi kristall panjaralarining o'lchamlari orasidagi farq bilan bog'liq bo'lib, kristal strukturalarda kuchlanish hosil qiladi. Qalinlik kamayishi bilan optik yutilish qirrasining siljishi kuzatiladi. Eksiton cho'qqisining siljishi ham taqiqlangan zonaning kengligi bilan bog'liq holda, interferensiya usuli yordamida aniqlangan.

🔑 Kalit soʻz🎯 100.0%

Кенг зонали LiF, SiO2, ZnO кристалларида сирт нуқсонлари

Ushbu dissertatsiya ishida keng zonali LiF, SiO2, va ZnO kristallarining yuzasi elektron va ionlar bilan bombardimon qilinganda yuzaga keladigan nuqsonlar va klasterlarning hosil bo'lish qonuniyatlari o'rganilgan. Tadqiqot davomida yuqorida ko'rsatilgan materiallarning yuza holatlari va ular bilan bog'liq boshqa fizik jarayonlar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik o'rnatilgan. Tadqiqotlar natijasida aniqlangan qonuniyatlar asosida yangi mikroelektronik qurilmalar yaratish uchun muhim ahamiyatga ega bo'lgan nazariy va amaliy ma'lumotlar olingan.

🔑 Kalit soʻz🎯 100.0%

Радиациявий-индуцирланган ZnO нанозарранинг шаклланиши ва ZnSe кристалларида электролюминесценция

Ushbu tadqiqotda ZnSe kristallarida ZnO nanonazarralarning radiatsion-induktsiyalangan hosil bo'lishi va ularning elektroluminestsiya xossalari o'rganilgan. Tadqiqotda ZnO nanonazarralarning hosil bo'lish mexanizmlari, ularning hajmi, shakli va orientatsiyasining ZnSe kristallining substratiga bog'liqligi aniqlangan. Shuningdek, gamma-nurlanish, elektron va protonlar ta'sirida ZnSe/ZnO nanohiyajiy o'tishlarning elektr va optik xossalari o'rganilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 100.0%

Zol-gel cho‘ktirish usulida o‘stirilgan ZnO:Al plyonkalarining tuzilmaviy, optik va elektrofizik xossalarini tadqiq qilish

Ushbu kitobda "Zol-gel cho'ktirish usulida oʻstirilgan ZnO:Al plyonkalarining tuzilmaviy, optik va elektrofizik xossalarini tadqiq qilish" mavzusida olib borilgan tadqiqot natijalari asosida xulosalar va bu tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati bayon etilgan. Tadqiqotda Al atomlari bilan legirlangan ZnO plyonkalarining tuzilishi, optik va elektrofizik xossalari o'rganilgan. Tadqiqot natijalari asosida "FOTON" AJ va "Oʻzeltexsanoat" kabi kompaniyalarda yarimoʻtkazgichli elektron qurilmalar ishlab chiqarishda foydalanish mumkinligi ko'rsatilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 100.0%

ZnO, ZnO:B va n-ZnO/p-Si asosidagi yupqa plenkali strukturalarning elektrofizik va optik xossalari

Ushbu dissertatsiya ishi `ZnO, ZnO:B va n-ZnO/p-Si` asosidagi yupqa plenkali strukturalarning elektrofilizik va optik xossalari tadqiqotiga bag'ishlangan bo'lib, uning asosiy maqsadi shu materiallar asosida yanada samaraliroq quyosh elementlari va boshqa optoelektron qurilmalar yaratish texnologiyalarini takomillashtirishdir. Tadqiqotda `ZnO` va `ZnO:B` materiallarining tuzilishi, elektr va optik xossalari, ularning qotishmalarining ta'siri, jumladan, bor qatlamining kristallanish jarayoni, o'tkazuvchanligi va optik xarakteristikalariga ta'sirini o'rganishga qaratilgan. Dissertatsiyada `Ni-ZnO:B/p-Si` geterostrukturalarning elektrofilizik va fotoelektrik xossalari ham batafsil o'rganilib, ularning samaradorligini oshirish yo'llari ko'rsatilgan. Xulosa qismida esa tadqiqot natijalari va ularning amaliy ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 100.0%

Исследование вольт-амперной характеристики электронно-дырочного перехода на основе оксида цинка

Ushbu maqolada kremniy substratlarda ZnO asosidagi p-i-n tuzilmalarini tayyorlash va ularning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish bo'yicha tadqiqotlar bayon etilgan. Tadqiqotda ultrasonic spray-piroliz usuli yordamida p-i-n tuzilmasi tayyorlangan. Ushbu tuzilmaning o'tkazuvchanlik-volt xarakteristikasi (OVX) o'lchanib, uning diod xarakteristikalariga ega ekanligi aniqlangan. Bundan tashqari, p-i-n tuzilmasida elektroluminesensiya (EL) hodisasi kuzatilgan va uning emissiya spektrida ko'k (440 nm) va yashil (510 nm) nurlanish diapazonlarida chastotasi yuqori bo'lgan cho'qqilari aniqlangan. Maqolada ushbu emissiya cho'qqilari donoro-akseptor juftliklarining rekombinatsiyasi bilan bog'liqligi, shu jumladan, ko'k nurlanish azot atomlarining (akseptorlar) ishtirokida, yashil nurlanish esa kislorod vakansiyalarining (chuqur donorlar) ishtirokida sodir bo'lishi tushuntirilgan. Tadqiqotlar keng zonali yarimo'tkazgichlar va optoelektronik qurilmalar uchun muhim ahamiyatga ega.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.6%

ИССЛЕДОВАНИЕ СТИМУЛИРОВАННОЙ ЛЮМИНЕСЦЕНЦИИ В НАНОСТРУКТУРАХ ZnOОТ ИХ ГЕОМЕТРИЧЕСКОЙ ФОРМЫ

Ushbu maqola yuqori samarali kaskadli quyosh energiyasini elektr energiyasiga aylantiruvchi qurilma haqida bo'lib, u quyosh nurini konsentratsiyalash printsipiga asoslangan. Maqolada CPV (concentrating photovoltaic) texnologiyasining ekologik toza energiya manbai sifatida ahamiyati, uning asosiy elementlari (quyosh elementlari, optik tizimlar, kuzatuv tizimlari), vaFresnel linzalari yoki parabolik konsentratorlarning qo'llanilishi haqida ma'lumot beriladi. Tadqiqotda ishlab chiqilgan quyosh energiyasini elektr energiyasiga aylantiruvchi qurilma, kaskadli fotoelektrik konverterlar va parabolik quyosh konsentratoridan foydalangan holda tasvirlangan. Shuningdek, qurilmaning quyosh elementlari (GalnP/GaInAs/Ge), ularning samaradorligi, quvvati, hamda qurilmaning sovutish tizimi va quyoshni kuzatish mexanizmi haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.9%

ИССЛЕДОВАНИЕ СТИМУЛИРОВАННОЙ ЛЮМИНЕСЦЕНЦИИ В НАНОСТРУКТУРАХ ZnOОТ ИХ ГЕОМЕТРИЧЕСКОЙ ФОРМЫ

Ushbu maqola quyosh energiyasini elektr energiyasiga aylantirishda yuqori samaradorlikka erishish maqsadida quyosh kontsentratorlarida bir jinsli quyosh nurlanishi taqsimotini olish usullarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Tadqiqotda fokus tekisligida quyosh nurlanishining qo'ng'iroqsimon taqsimotini to'g'ri to'rtburchakli taqsimotga o'zgartirishning samarali usuli taklif etiladi. Bu esa quyosh elementlari matritsasining samaradorligini oshirishga yordam beradi. Shuningdek, maqolada bunday tizimlarda foydalaniladigan optik tizimlar, jumladan, Fresnel linzalari va parabolik konsentratorlar, ularning ishlash prinsipi va ahamiyati haqida ham ma'lumot berilgan. Chunki nomutanosib nurlanish matritsaning ayrim joylarida qizib ketishiga va elementlarning ishdan chiqishiga olib kelishi mumkin. Yangi taklif etilayotgan go'moginizator (kvars plastinkasi) esa bunday muammolarni bartaraf etib, quyosh elementlarining bir tekisda nurlanishini ta'minlaydi va samaradorlikni oshiradi.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.9%