Ushbu kitob o'zbek tilshunosligida leksik semantika va maydon nazariyasiga bag'ishlangan bo'lib, unda tilning leksik tizimi, uning semantik maydonlari, xususan "tafakkur" maydoni batafsil o'rganilgan. Kitobda tilning borliqni aks ettirish xususiyatlari, tafakkur maydonining o'ziga xos xususiyatlari, uning tarkibiy qismlari va boshqa maydonlar bilan munosabati ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob "Amaliy va lingvistik matematika" fani bo'yicha ma'ruzalar matnidir. Unda matematik lingvistika, matematik apparatlar, tillarni matematik ifodalash usullari, sonlar nazariyasi, geometriya, ehtimollar nazariyasi kabi mavzular qamrab olingan. Kombinatorika, ehtimollar nazariyasi, hodisalar ustida amallar, shartli ehtimollik, to'la ehtimollik formulasi kabi tushunchalar chuqur o'rganiladi. Asosan talabalarga matematik lingvistika va uning amaliyotdagi qo'llanilishini o'rgatishga qaratilgan.
Ushbu avtoreferat ingliz va o'zbek tillaridagi takror (repetition) hodisasining lingvistik xususiyatlarini qiyosiy-tipologik tahlil qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda takrorning lingvistik, semantik va stilistik xususiyatlari, uning nutqiy va badiiy matndagi vazifalari, emotsional-ekspressiv hamda matn hosil qiluvchi funksiyalari ochib berilgan. Turli janrlardagi matnlarda takrorning qo'llanilishi, uning o'ziga xos jihatlari ingliz va o'zbek tilshunosligida o'rganilgan. Shuningdek, tarjima jarayonida takrorning ishlatilishi, uning original va tarjima matnlaridagi ifodalanishi qiyoslangan. Kitobda takror va takroriy so'zlar orasidagi farqlar, takror turlari, ularning lug'aviy, grammatik va stilistik xususiyatlari yoritilgan. Tadqiqotda takror hodisasining til, madaniyat va milliy mentalitet bilan bog'liqligi ham ko'rsatib berilgan.
Ushbu kitob fonostilistika masalalariga bag'ishlangan bo'lib, unda ingliz tilidagi fonetik hodisalarning stilistik xususiyatlari, og'zaki nutqning o'ziga xos jihatlari hamda nutq madaniyati masalalari ko'rib chiqiladi. Kitobda, shuningdek, turli uslublardagi nutqning fonetik xususiyatlari, ularning o'zaro farqlari va umumiyliklari tahlil etiladi. Kitob tilshunoslik talabalari, o'qituvchilar va ushbu soha bilan qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.
Maqolada XX asrning o'rtalaridan XXI asr boshlarigacha lingvistikada paydo bo'lgan ko'plab nazariyalar, yo'nalishlar va maktablar haqida so'z boradi. E.Benvenistning "Linguistik tahlil bosqichlari", N.Xomskiyning "Sintaktik strukturalar aspektlari", "Karteziy lingvistikasi", shuningdek, "Funktsional-semantik maydon" va boshqa nazariy nashrlar tahlil qilinadi. Amerika deskriptiv lingvistikasi, transformatsion grammatika, lingvistik nisbiylik nazariyasi kabi yo'nalishlar ko'rib chiqiladi. Ba'zi nazariyalarning shakllanishiga o'tmishdagi tilshunoslarning fikrlari turtki bo'lganligi ta'kidlanadi. Xususan, N.Xomskiy Karteziy ratsionalizmi transformatsion grammatikaga o'xshash lingvistik nazariyalarning tug'ilishiga sabab bo'lganligini aytadi. Shuningdek, tilda tizimlilik g'oyasi V. fon Gumboldt tomonidan e'tirof etilganligi haqida fikrlar mavjud.
Ushbu kitob lingvistik pragmatika sohasiga kirish bo'lib, unda tilshunoslikning turli sohalari, jumladan, semantika, sotsiolingvistika, amaliy tilshunoslik, stilistika va struktur tilshunoslik kabi fanlar bilan bog'liqlik masalalari ko'rib chiqiladi. Kitobda talabalarning lingvistika, falsafa, kompyuter lingvistikasi, psixolingvistika kabi sohalardagi bilimlari mustahkamlanadi. Shuningdek, pragmatikaning asosiy tushunchalari, jumladan, deiksis, referensiya, presuppozitsiya, implikatura, politeness va kommunikatsiya, nutq aktlari, suhbatning pragmatik xususiyatlari, axborot strukturasi va fonetika-pragmatika aloqalari kabi mavzular batafsil yoritiladi.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Milliy Universiteti, Samarqand Davlat Chet Tillari Instituti, Andijon Davlat Universitetining ilmiy darajalar beruvchi ilmiy kengashida himoya qilingan filologiya fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi asosida tayyorlangan. Avtoreferatda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-2021 yillarda mamlakatni rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan vazifalar hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining uzluksiz ta'lim tizimini yanada takomillashtirishga qaratilgan me'yoriy-huquqiy hujjatlar asos qilib olingan. Dissertatsiyada O'zbek va Ingliz tillarida kezim va gapning lingvistik talqini ikki xil – formal va substansial yondashuvlar asosida o'rganiladi. Tadqiqotda O'zbek tilida kezimning grammatik-morfologik va semantik-funksional jihatlari, uning formal va substansial jihatdan tahlili, shuningdek, ingliz tilida ushbu kategoriyaning o'rganilishi, klassifikatsiyasi, shu tillardagi kezimning turli turlari, ularning ingliz va o'zbek tilidagi mavqei, ishlatilishi qiyosiy-tipologik jihatdan tadqiq etilgan.
Ushbu hujjat o'zbek va ingliz tillarida soliq va bojxona terminologiyasining lingvistik tahlili va tarjima muammolariga bag'ishlangan doktorlik dissertatsiyasi avtoreferatidir. Avtoreferatda soliq va bojxona sohasiga oid terminlarning lingvistik xususiyatlari, ularning yasalish usullari, sinonimiya va antonimiya kabi hodisalar, tarjima qilishdagi muammolar va ularni bartaraf etish yo'llari batafsil ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob o'zbek tilining morfologik analizatorini yaratish uchun lingvistik ta'minot nazariy asoslari va modellari yaratishga bag'ishlangan doktorlik dissertatsiyasining avtoreferatidir. Dissertatsiyada o'zbek tilining morfologik analizatorini yaratishning nazariy asoslari, uning lingvistik ta'minotini ishlab chiqish va qo'llash usullari, ushbu tizimlarning axborot-qidiruv tizimlaridagi o'rni, tilni avtomatik qayta ishlash jarayonida qo'llaniladigan vositalar va ularning ahamiyati, shuningdek, turkiy tillar morfologik analizatorlarining o'ziga xos jihatlari tadqiq etilgan. Tadqiqotda o'zbek tili morfologik analizatorining lingvistik ta'minoti bo'yicha nazariy asoslar va modellar ishlab chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati oʻzbek tili semantik analizatorining lingvistik asoslarini tadqiq etishga bagʻishlangan. Unda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining til siyosatini takomillashtirishga qaratilgan qarorlari ijrosini taʼminlash maqsadida, Oʻzbekiston milliy korpusiga asoslanib, semantik analizator uchun lingvistik taʼminotni ishlab chiqish, omonim, polifunksional va koʻp maʼnoli soʻzlarni aniqlash va modellashtirishning nazariy va amaliy masalalari koʻrib chiqilgan. Tadqiqotda jahon va oʻzbek tilshunosligida semantik analizatorlar, omonimiya, polifunksionallik va polisemiyaning tadqiqi, shuningdek, ularni avtomatik ravishda aniqlash va utilizatsiya qilishning lingvistik usullari tahlil qilingan. Amalga oshirilgan ishlar natijasida omonim va koʻp maʼnoli soʻzlarni farqlash uchun morfologik, sintaktik, morfo-semantik, sintaktik-semantik filtrlarni qoʻllash taklif etilgan hamda ularning lingvistik modellari ishlab chiqilgan.