Ushbu kitob oʻzbek tilshunosligida hurmat kategoriyasini oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, uning lisoniy-nutqiy xususiyatlari, ifodalanish usullari va madaniy ahamiyatini ochib beradi. Monografiya tilshunoslikning dolzarb masalalaridan birini tadqiq etishga qaratilgan boʻlib, unda hurmat tushunchasining lingvistik, sotsiolingvistik va madaniy aspektlari kompleks tarzda yoritilgan.
Ushbu dissertatsiya
Ushbu kitob o‘zbek tilida hurmat kategoriyasining lingvistik xususiyatlarini tadqiq etishga bag‘ishlangan. Unda hurmatning ijtimoiy va madaniy ildizlari, nutqda ifodalanish usullari va grammatik shakllari ko‘rib chiqiladi. Kitobda hurmat kategoriyasining o‘ziga xos xususiyatlari, nutqiy birliklari, va ularning lingvistik tahlili keltirilgan.
Ushbu maqola ingliz va o'zbek tillarida hurmat semantik maydonini ifodalovchi til vositalarining ko'pma'nolilik xususiyatlarini yoritadi. Maqolada polisemiya masalalari, so'zlarning ma'nolari o'rtasidagi munosabatlar, semantik omonimiya, hurmat tushunchasining lingvistik, semiotik, madaniy va ijtimoiy jihatlari tahlil qilinadi. Hurmatning turli shakllari, jumladan, ota-onaga, keksalarga, rahbarlarga, davlatga va dinlarga bo'lgan hurmat ko'rib chiqiladi. Maqola hurmatning ko'p qirrali ekanligini ta'kidlaydi.
Maqola "Hurmat" semantik maydonini o'rganishda pragmatika va semantika o'rtasidagi farqni aniqlashga bag'ishlangan. Unda pragmatika va semantikaning asosiy farqlari, "maydon" tushunchasining lingvistik nazariyadagi o'rni, turli olimlarning maydon nazariyasiga oid qarashlari, shuningdek, hurmatni ifodalovchi vositalar tahlil qilinadi. Muallif pragmatik ma'noning semantik ma'nodan farqi, nutq vaziyatining ahamiyati, shaxsiy olmoshlarning roli va pre supposition kabi masalalarni ko'rib chiqadi. Maqola o'zbek tilshunosligida maydon nazariyasining rivojlanishiga ham to'xtalib o'tadi.
Ushbu kitob turkiy tillarda hurmat kategoriyasi masalasini ilmiy jihatdan o'rganishga bag'ishlangan. Unda hurmat tushunchasining lingvistik, madaniy va ijtimoiy aspektlari, turk tilidagi o'ziga xos ifodalanish usullari, morfologik, leksik-semantik va sintaktik vositalar orqali namoyon bo'lishi tahlil etiladi. Kitobda turkiy tillardagi hurmat kategoriyasining o'ziga xos xususiyatlari, uning shakllanish omillari va madaniy konteksti batafsil yoritilgan. Shuningdek, hurmatni ifodalashning turli usullari, masalan, so'zlashuv odobi, murojaat shakllari, maqollar va idiomalar ko'rib chiqiladi. Kitob turk tilshunosligi, sotsiolingvistika va madaniyatlararo kommunikatsiya sohalarida tadqiqot olib borayotgan mutaxassislar uchun qimmatli manba bo'lishi mumkin.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati boshlang'ich sinf o'quvchilarida ijtimoiy-huquqiy me'yorlarga hurmat hissini shakllantirishga qaratilgan bo'lib, unda ta'limning dolzarb mavzularidan biri sifatida mazkur masalaning nazariy va amaliy jihatlari atroflicha o'rganilgan. Tadqiqotda o'quvchilarning ijtimoiy me'yorlarga rioya qilish ko'nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan turli usullar, vositalar, metodlar hamda innovatsion pedagogik texnologiyalar tahlil qilinadi va taklif etiladi. Shuningdek, o'quvchilarning ijtimoiy-huquqiy me'yorlarga nisbatan onglilik va mas'uliyat hissini oshirishga qaratilgan tavsiyalar berilgan.
Ushbu kitob - Alisher Navoiy tavalludining 575 yilligiga bag'ishlangan adabiy-badiiy kecha senariysi. Senariyda Navoiyning hayoti, ijodi, asarlari va uning o'zbek adabiyotiga qo'shgan hissasi haqida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, kitobda Navoiyning asarlaridan namunalar, sahna ko'rinishlari va musiqiy chiqishlar ham o'rin olgan.
Ushbu dissertatsiya XlX asrda ingliz va o'zbek adabiyoti matnlarida hurmat tushunchasining lingvopragmatik va sotsiokulturologik jihatdan tadqiq etilishiga bag'ishlangan. Tadqiqotda hurmatning ifodalanishi, lingvistik va madaniy xususiyatlari qiyosiy tahlil qilingan. Tadqiqotning asosiy maqsadi ikki xil til-madaniyatdagi hurmat tushunchasining universal va o'ziga xos jihatlarini ochib berishdan iborat.
Qobil boboning ikki nabirasi Shavkat bilan Shuhrat o'zaro bahslashib qolishadi. Shavkat bobosidan kimning odobli ekanligini so'raydi. Bobosi unga avval hassasini keltirib berishni aytadi. Shavkat qaysarlik qilib hassani keltirmaydi. Shuhrat esa bobosining hassasini keltirib berib, unga yordam beradi. Shunda Qobil bobo Shuhrat odobli ekanligini aytadi.