Mahmud Koshg‘ariyning “Devonu lug‘oti-t-turk” asaridagi miqdor ifodalovchi nominativ birliklar tadqiqi
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Mahmud Koshg'ariyning "Devonu lug'atit turk" asarining o'zbek va uyg'ur tillaridagi tarjimalarini qiyosiy tadqiq etishga bag'ishlangan. Unda asarning har ikki tildagi nashrlarining transkripsiyasi, lug'aviy ma'nolari, farq va o'xshashliklari tahlil qilingan. Ishning asosiy maqsadi asarni adabiy meros sifatida tadqiq etish, o'ziga xos xususiyatlarini aniqlash va turli tillardagi tarjimalarini qiyoslashdan iborat.
Ushbu kitob Mahmud Qoshg'ariyning "Devonu lug'at-it turk" asaridagi frazeologizmlarni o'rganishga bag'ishlangan. Unda frazeologizmlarning leksik-semantik turlari, tuzilish xususiyatlari tahlil qilinadi, qiyosiy o'rganiladi. Shuningdek, kitob Mahmud Qoshg'ariy hayoti va ijodi, asarning ahamiyatini yoritadi.
Ushbu dissertatsiya "Devonu lugʻati-t-turk" asarining oʻzbek tilidagi nashrlarini qiyosiy-matniy tadqiq qilishga bagʻishlangan boʻlib, unda muqaddima, soʻzboshilar, turkiy matnlar, sheʼriy va maqol janrlari tadqiq etilgan. Tadqiqotda matnshunoslik va adabiy manbashunoslik usullari qoʻllanilgan. Tadqiqot natijasida matniy tafovutlar aniqlanib, ularning sabablari, mualliflar yondashuvlari ochib berilgan.
Ushbu dissertatsiya "Devonu lug'at-it turk" asaridagi maqol va hikmatli so'zlar tarjimasining ingliz, rus va o'zbek tillaridagi lingvokulturologik tahliliga bag'ishlangan. Tadqiqotda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining qator farmonlari va qarorlari asosida "Devonu lug'at-it turk" asarining tarjimalaridagi kamchiliklar aniqlanib, ularni bartaraf etish bo'yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ushbu asarda Tohir Malik "Devona" asarining birinchi qismini taqdim etgan. Asar qahramoni Sabohiddin hayoti, sevgi iztiroblari, o‘zgarishlar va qarama-qarshiliklar bilan to‘liqdir. Romanda inson tabiatidagi murakkabliklar, ideal va voqelik o‘rtasidagi kurash, shaxsiy va ijtimoiy hayotning keskin burilishlari tasvirlangan.
Tohir Malikning "Devona" romani I qismi bosh qahramon Sabohiddinning hayoti va uning atrofida kechgan voqealar haqida hikoya qiladi. Sabohiddin fojiali o'tmishi, ustozlariga sodiqligi, muhabbatga intilishi, jamiyatdagi adolatsizliklarga qarshi kurashi tasvirlangan. Asar, Sharq turmush tarzi va an'analari, bosmachilik harakati, Sovet davrining o'ziga xosliklari va insoniy dramalar bilan to'lib-toshgan.
Hikoya devona bo'lib qolgan odamning muhabbat va yo'qotish haqidagi sarguzashtlariga bag'ishlangan. Asar, shuningdek, jamiyatdagi urush, siyosiy qarashlar va iymonning ahamiyati haqida savollar tug'diradi.
Tohir Malikning "Devona" romani inson qalbi, jamiyatning yomonlikka qarshi kurashi va hayotning murakkabliklari haqida hikoya qiladi. Asar, insonning ruhiy kechinmalari, iymon, mehr-oqibat, vatanparvarlik kabi tuyg'ularini qamrab olgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasining B2020.4.PhD/Fil429 raqamli ekspert kengashi tomonidan tasdiqlangan X.Sh.Shomurodova ishini o'z ichiga oladi. Ish X.Sh.Shomurodova tomonidan Samarqand davlat universiteti huzuridagi ilmiy daraja beruvchi kengashda himoya qilingan bo'lib, unda XX asr oʻzbek adabiyotida devonchilik an’anasining mavzu, tarkib, vazn va badiiy san’atlar tahlil qilingan. Avtoreferat oʻzbek, rus va ingliz tillarida tayyorlangan boʻlib, unda dissertationning asosiy maqsad va vazifalari, tadqiqot obyekti va predmeti, usullari, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, ishning natijalari va xulosalari keltirilgan.