Ushbu kitob efir moylarini olish, tahlil qilish usullari va ularning tarkibi haqida ma'lumot beradi. Kitobda efir moylarining o'simliklardagi ahamiyati, ularning kimyoviy xossalari, turlari, olish usullari va tahlil qilish usullari batafsil yoritilgan. Shuningdek, kitobda efir moylarining kimyoviy konstantalarini aniqlash usullari ham keltirilgan.
Ushbu kitobda efir moylari va iridoidlar saqlovchi dorivor o'simliklar hamda ularning farmatsiya sohasidagi ahamiyati, tuzilishi, tahlil qilish usullari va tibbiyotdagi qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan. Kitob farmatsiya fakultetlari talabalari uchun o'quv-uslubiy qo'llanma sifatida mo'ljallangan.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi yalpiz o'simligining (Mentha asiatica Boriss) efir moylarini olish, ularning tarkibini gaz-xromatografiya-mass-spektrometriya usuli bilan aniqlash va olingan natijalarni tahlil qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda yalpizning 30 dan ortiq uchuvchan birikmalari aniqlanib, ularning fizik-kimyoviy xossalari o'rganilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston florasidagi efir moyli o'simliklar va ularning xalq xo'jaligidagi ahamiyatini chuqur o'rganishga bag'ishlangan. Unda efir moylarining tabiatshunoslik, tibbiyot va sanoatdagi o'rni, ularning kimyoviy tarkibi va foydalanish usullari batafsil yoritilgan. Kitobda 230 ga yaqin dorivor o'simliklar haqida ma'lumot berilib, ularning xalq xo'jaligida, ayniqsa, parfyumeriya, tibbiyot va oziq-ovqat sanoatida qo'llanilishi atroflicha tahlil qilingan. O'simliklardan olinadigan efir moylarining o'ziga xos xususiyatlari, ularning tarkibiy qismlari va ularning inson salomatligi hamda iqtisodiyotga ta'siri atroflicha ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Namangan Muhandislik-Pedagogika Institutining "Kimyoviy texnologiya" kafedrasi talabalari uchun mo'ljallangan. Unda organik moddalar kimyoviy texnologiyasiga oid laboratoriya mashg'uloti, xususan, efirlarni sintez qilish jarayoni batafsil yoritilgan. Kitob X.Sh.Aripov, M.Abdullayev va A.Jo'rayevlar tomonidan yozilgan bo'lib, 2010-yilda Namanganda nashr etilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi tabiiy efir moylarini ajratib olishning samarali usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda o'simliklardan efir moylarini ajratib olish usullari, ularning xususiyatlari, kimyoviy tarkibi va amaliy ahamiyati ko'rib chiqilgan. Ishning maqsadi efir moylari haqida ma'lumotlarni to'plash, tahlil qilish, o'simliklardan efir moylarini ajratib olish, ularning fizik-kimyoviy xossalarini aniqlash va tarkibidagi aralashmalarni aniqlashdan iborat.
Ushbu kitob farmatsiya sohasida ishlaydigan yuqori malakali xodimlar uchun mo'ljallangan bo'lib, ularning terpenoidlar va iridoidlar saqlaydigan dorivor o'simliklar va mahsulotlar bilan ishlash ko'nikmalarini oshirishga qaratilgan. Kitobda o'simliklarni tayyorlash, quritish, saqlash va tahlil qilish usullari, shuningdek, ularning morfologik tasviri, chinligi, sifati va tozaligini aniqlash bo'yicha amaliy tajribalar keltirilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ilmiy ishining asosiy maqsadi O'zbekiston hududida o'sadigan archa, qarag'ay o'simligi sox-shabbalaridan medetsina, farmasevtika, parfyumeriya uchun zarur bo'lgan: sirop, ekstrakt va essensiyalar tayyorlashni yo'lga qo'yishdir. Tadqiqotda archa o'simligining efir moylarini ajratib olish texnologiyasi, iqtisodiy ko'rsatkichlari, foydalanish usullari va xossalari o'rganilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishining maqsadi Artemisia annua (oddiy shuvoq) oʻsimligidan efir moylarini gidrodistilyatsiya usulida ajratib olish va uni farmasevtika sanoatida qoʻllash hamda ushbu oʻsimlikdan chiqindisiz kompleks foydalanish imkoniyatlarini oʻrganishdan iborat. Ishda efir moyini olish, uni fizik-kimyoviy xossalarini oʻrganish, tarkibini aniqlash va uni tibbiyotda qoʻllash usullari yoritilgan. Tadqiqot jarayonida oddiy shuvoqning barg, ildiz va gullaridan ajratilgan efir moyining miqdori va sifat koʻrsatkichlari aniqlanib, olingan maʼlumotlar adabiyotlardagi maʼlumotlar bilan taqqoslandi. Amalga oshirilgan ishlar asosida oʻsimlikdan olingan efir moyining kimyoviy tarkibi va biologik faolligi koʻrsatib berilgan.
Ushbu kitob farmatsevtika sohasida ishlaydigan yuqori malakali xodimlar uchun efir moylari va achchiq glikozidlar saqlaydigan dorivor o'simliklar va mahsulotlarni o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda o'simliklarning morfologiyasi, kimyoviy tarkibi, tahlil usullari va tibbiyotda qo'llanilishi haqida ma'lumotlar keltirilgan.