Ўрта Осиё сабзиси
Ushbu matnda O'rta Osiyo sabzisi haqida ma'lumot berilgan. Sabzi (Daucus carota L) soyabonguldoshlar oilasiga mansub ikki yillik o'simlikdir. Oziq-ovqat mahsuloti sifatida muhim ahamiyatga ega. Tarkibida quruq modda, oqsil, qand, sellyuloza, mineral tuzlar (temir, fosfor, kaliy, kaltsiy, magniy va boshqalar), A vitamini-karotin mavjud. O'rta Osiyoda o'sadigan sabzilar Sharqiy Osiyo sabzisi tur xillariga kiradi. O'rta Osiyoning tog'li hududlarida ham uchraydi. Osiyo madaniy turi bo'yicha turlarga bo'linadi: oq, sariq, to'q sariq (karotinga boy), pushti (qizil karotinga boy), qizg'ish binafsha va to'q qizil sabzilar mavjud. N.I.Vavilov O'rta Osiyo sabzining shakllanish markazi ekanligini aniqlagan. Hozirda O'rta Osiyoda 4 ta botanik oilaga mansub sabzi turlari madaniylashtirilgan. Oq, to'q qizil, qizil va pushti sabzi turlari tarqalgan. O'zbekistonda sariq sabzi navlari keng tarqalgan ("Sariq Mirzoyi-304", "Mshak-195", "Nurli-70" kabi). Markaziy Osiyoda sabzini madaniylashtirish bilan xalq selektsionerlari va olimlar shug'ullangan. Mahalliy aholi to'q sariq sabzi yetishtirish bilan mashhur. Yevropa navlariga qaraganda sovuqqa chidamliroq. O'zbekistonda 1999 yildan beri mahalliy sabzi turlarini yig'ish bo'yicha ekspeditsiyalar o'tkazilmoqda. 19 ta tur, to'q sariq sabzi (Yar.zhukovski Mazk Setch) mahalliy nav namunalari to'plangan. Ular shakli, uzunligi, rangi, tarkibi, mazasi va hosildorligi bilan farq qiladi. To'plangan materiallar chatishtirish uchun ishlatiladi. F1 gibridi hosildorlik va hajm bo'yicha yuqori natijalarga ega. Yovvoyi sabzining tozalangan samarasiz turlari tasdiqlangan. 2003 yilda urug'lar Andijon qishloq xo'jaligi institutida ekilgan va onalik materiallar ajratib olingan. Olingan materiallar ochiq dalalarda parvarish qilingan. Tsitoplazmatik samarasiz tiplar topilgan. O'ratepa va Buxoro viloyatidan "Qizil Mirzoyi" mahalliy navlari keltirilib, selektsiya ishlari olib borilmoqda.