🔍

Zarafshon tog`lari yon bag`irlarida Mox, o`t o`simliklar va tuprog`ida radionuklidlar

Ushbu maqolada Zarafshon tog'lari yon bag'irlaridagi ekologik maydonlardan olingan mox, o't o'simliklari, tuproq va granit namunalarida tabiiy va sun'iy (texnogen va kosmogen) radionuklidlarning solishtirma aktivligi gamma-spektrometrik usulda aniqlangan. Tadqiqot natijalariga ko'ra, granit namunalarida tabiiy radioaktiv elementlar miqdori boshqa tabiiy ob'ektlarga nisbatan yuqori. Moxning pastki qatlamlarida tabiiy radionuklidlar miqdori yuqori qatlamiga nisbatan ko'proq. O'simliklarda K40 miqdori moxdagiga nisbatan sezilarli darajada yuqori. Tuproqda Cs137 ning migratsiya chuqurligi eroziya jarayonlarining kuchliligi bilan bog'liq.

🔑 Kalit soʻz🎯 77.0%

Gamma-spektrometrik usulda atmosfera havosi tarkibidagi radon-222 radionuklidining miqdorini aniqlash

Ushbu dissertatsiyada atmosfera havosidagi radon miqdorini ssintillyatsion gamma-spektrometrik usulda aniqlash masalalari ko'rib chiqilgan. Dissertatsiyada radioaktiv elementlar, radonning xossalari, tabiatda tarqalishi, biologik ta'siri va atmosfera havosidagi miqdori kabi mavzularga e'tibor qaratilgan. Tadqiqotda, shuningdek, radioaktiv muvozanat tenglamasi va havo tarkibidagi radon-222 ning solishtirma aktivligini hisoblash usullari ham o'rganilgan. Olingan natijalar tekshirilib, havoning radioaktivligi va radiy miqdori aniqlangan. Xulosa qilib aytganda, dissertatsiya havodagi radon miqdorini aniqlash va radiatsion xavfsizlikni ta'minlash masalalariga bag'ishlangan muhim tadqiqot ekanligi ta'kidlangan.

🔑 Kalit soʻz🎯 75.4%

Радиоактивность шлаков древних железоплавильных печей в нуратинских горах

Ushbu maqola O'zbekistonning Nurota tog'laridagi qadimgi temir eritish pechlaridan olingan shlak namunalarining tabiiy radionuklidlari (URN) va potasium-40 (40K) tarkibini gamma-spektrometriya usuli yordamida aniqlashga bag'ishlangan. Tadqiqotda Qorachaqay va Sovukbulak hududlaridan olingan shlaklar o'rganilgan bo'lib, ularning rang va tuzilishi tavsiflangan. Spektrometrik tahlillar natijasida 226Ra, 232Th va 40K ning miqdorlari aniqlangan va ularning o'rtacha qiymatlari keltirilgan. Maqolada shuningdek, Qorachaqay hududidan olingan tosh shlaklarining aktivligi, boshqa hududlardagi shlaklarga nisbatan 1,5-2 marta yuqori ekanligi haqida ma'lumot berilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.6%

Атроф-муҳит объектларининг паст активлигини ўрганиш: гамма-спектрометрияда янги ёндашув

Ushbu doktorlik dissertatsiya mavzusi atrof-muhit obyektlarining past aktivligini gamma-spektrometriya yordamida oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, bunda yangi yondashuv taklif etilgan. Tadqiqotda sintsillatsiya gamma-spektrometrlarining energiyaviy aniqligining pastligini kompensatsiya qilish usullari ishlab chiqilgan va amaliyotda qoʻllanilgan. Xususan, tabiat obyektlarining radiyoktivligini aniqlashda gamma-spektrometrlar imkoniyatlari kengaytirilgan, tuproq eroziyasini miqdoriy baholashda ulardan foydalanish mumkinligi asoslangan va qurilish materiallarining radiyofizik xavfsizligini tezkor baholash usuli takomillashtirilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 74.1%

Yadro fizik usul yordamida suv tarkibidagi radioaktiv elementlarni aniqlash

Ushbu kitob radioaktivlik hodisasi, uning tabiatda tarqalishi, tirik organizmlarga ta'siri va suvning radioaktivligini aniqlash usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda tabiiy va sun'iy radioaktiv izotoplar, ularning xususiyatlari, suvning radioaktivligi, suv tarkibidagi radionuklidlarni aniqlash usullari, ssintillyatsion gamma-spektrometrik usulning mohiyati va turli suv manbalarining radioaktivligi haqida ma'lumotlar keltirilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 73.1%

Xolesteril butirat molekulasini kvantoximiyaviy hisoblashlar bilan o‟rganish

Ushbu kitobda yarimo‘tkazgichli detektorlarning fizik xossalari, ishlash prinsipi, turlari va ulardan foydalanish usullari batafsil yoritilgan. Xususan, gamma-kvantlar va beta-zarrachalarni aniqlashda yarimoʻtkazgichli detektorlarning qoʻllanilishi, ularning energiya boʻyicha ajrata olish qobiliyati va aniqlik darajasi tahlil qilingan. Kitobda yarimoʻtkazgichli spektrometrlarning graduirovkasi va effektivligini hisoblash usullari ham koʻrsatib oʻtilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 72.8%

Sug‘orilmaydigan maydonlarda tuproqning vertikal qatlami bo‘yicha 137Cs radionuklidining to‘planishini o‘rganish.

Ushbu magistrlik dissertatsiyasi Oʻzbekistonning ayrim hududlari tuproqlarida 137Cs zaxiralari va migratsiyasini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda 137Cs ni aniqlashning usullari ishlab chiqilgan, tuproq namunalarida 137Cs ning miqdori, vertikal taqsimlanishi, migratsiya jarayonlari va ularning tuproq xususiyatlari, geografik va iqlim sharoitlariga bog'liqligi o'rganilgan. Natijalarga koʻra, Oʻzbekiston hududida 137Cs ning global va mintaqaviy choʻkish darajasi yuqori ekanligi, shuningdek, 137Cs migratsiyasining tuproq relefi va namlik darajasiga bog'liqligi aniqlangan.

🔑 Kalit soʻz🎯 72.8%

Nurobod tumani sug`orilmaydigan yer maydonlari tuproq erroziyasi darajasini cs-137 sun’iy radioaktiv izotopining taqsimoti orqali o`rganish

Ushbu malakaviy bitiruv ishida "Nurobod tumani sug'orilmaydigan yer maydonlari tuproq eroziyasi darajasini Cs-137 sun'iy radioaktiv izotopining taqsimoti orqali o'rganish" mavzusi ko'rib chiqilgan. Ishda tuproqdagi radioaktivlik, xususan Cs-137 ning tarqalishi va uning eroziya bilan bog'liqligi tahlil qilingan. Zamonaviy gamma-spektrometr yordamida tuproq namunalaridagi Cs-137 miqdori aniqlanib, eroziya darajasi baholangan. Ishda mazkur tadqiqot usullarining nazariy asoslari, tajriba jarayoni va olingan natijalarning tahlili batafsil yoritilgan.

🔑 Kalit soʻz🎯 72.7%

«Самарканд вилоятида ишлаб чиқарилаётган қурилиш материалларининг радиацион хавфсизлигини баҳолаш»

Ushbu dissertatsiya Samarqand viloyatida ishlab chiqarilayotgan qurilish materiallarining radiasion xavfsizligini baholashga bag'ishlangan bo'lib, unda tabiiy radioaktivlik, uning turlari, radioaktivlik qonunlari, radiasion fonning hosil bo'lishi va uni aniqlash usullari, jumladan, sutsilayatsion usul hamda «RADЭK» analitik kompleksidan foydalanish texnikasi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqot davomida turli qurilish materiallari (qum, shag'al, g'isht) namunalarining radioaktivligini aniqlash, olingan natijalarni tahlil qilish va ularning xavfsizligini baholash bo'yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot ishi natijasida qurilish materiallarining radiasion holati bo'yicha aniq ma'lumotlar berilgan va ularning asosiy qismi sanitar-epidemiologik talablarga javob berishi aniqlangan.

🔑 Kalit soʻz🎯 72.6%